سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

مشخصات بلاگ
سرباز عقل

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»
«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم»
خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. (قرآن کریم. سوره مبارکه رعد آیه 11)

۱۱۱ مطلب با موضوع «فـلسـفـه و جـامـعـه شناسـی» ثبت شده است

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت پنجم

دموکراسی چُرتکه ای؛ «منافع» به جای «برهان»

 

« ریچارد رورتی» به ایران هم آمد تا از «لیبرال دموکراسی» دفاع کند. اما وقتی در تهران، پایه های فلسفیِ «دموکراسی» او به چالش کشیده شد، با تعجب پرسیده بود:

 

« چرا درباره دموکراسی، پرسش های فلسفی می پرسید؟ اصولا نیست که برای اثبات دموکراسی و یا در نقد آن، «برهان عقلی» بیاوریم و بلکه نمی توانیم بیاوریم. تنها راه، آن است که صرفا چرتکه انداخته، به منافع نگریسته و سپس تصمیم بگیریم که «ممکن ترین نظام سیاسی» یا بهترین «نظام سیاسیِ بد»، مثلا «لیبرال دموکراسی» است و همین کافی است!!»

 

این دقیقا سخنی بود که «ریچارد رورتی» با افتخار به زبان آورد و به عنوان یکی از آخرین نظریه پردازان لیبرال دموکراسی صریحا گفت ما برای دموکراسی و لیبرال دموکراسی، نیازی به هیچ استدلال فلسفی نداریم.

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت چهارم

تزلزل بنیادهای علوم انسانی، پس از «هیوم» و «کانت»

 

به همین سیاق، بنیان های فلسفی «اخلاق» نیز متزلزل شد، چه رسد به بنیان های فلسفی مکاتب اقتصادی که با قاطعیت بیشتری انکار شده است؛ زیرا آنگاه که باب حکمت نظری، مسدود و یا رابطه آن با حکمت عملی، گسسته شد، دیگر امکان استدلال و برهان «له و علیه» هیچ گزاره مبنایی و پایه ای وجود ندارد.

  • سرباز عقل

متجدّد کیست؟

 

متجدّد کسی نیست که به کلی منکر ارزش های گذشته شده و به یک باره، بدون تامل، آنچه را جدید است، مقبول بداند.

چنین شخصی هر چقدر هم که شهامت و صداقت داشته باشد باز در امور فرهنگی، سطحی و تازه به دوران رسیده خواهد بود، نه متجدد.

 

افکار نو الزاما عمق همراه ندارد، تعمق کار شخص است و اگر آن نباشد فکر ظاهرا جدید، عکس برگردانی بیش نیست و کمترین ضرری که از آن می توان انتظار داشت علاوه بر عوام فریبی، تبدیل جهل بسیط به جهل مرکب است.

 

محمد مدد پور: سیر تفکر معاصر جلد 3

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت سوم

تفکیک «باید» از «هست»، قطع ریشه «حقوق بشر»

 

جدایی «باید» از «هست» بدین معنی است که شما در حوزه علوم سیاسی، اقتصاد و حقوق بشر، دیگر نه می توانید استدلال فلسفی کنید، نه استدلال «هستی شناختی» و نه «انسان شناختی»، هیچ یک دیگر امکان نخواهد داشت؛ زیرا یک مانع معرفت شناختی غیر قابل عبور میان «هست» و «باید» تعبیه شد که این، حمله ای بسیار خطرناک به بنیاد های فلسفی «سیاست، حقوق و اخلاق» بود. شاید کمتر کسی ابتدا متوجه ضربه بزرگی شد که از ناحیه «اپیستمولوژی» «کانت»، به «حقوق و اخلاق» وارد گشته بود، اما اصولا همه شقوق هر حکمت عملی و هر نوع نظام سازی، عملا فاقد مبنای نظری و صرفا مبتنی بر ادعا شد.

 

مطالب مرتبط:

تعریف «قدرت و مشروعیت» مسبوق به تعریف «حق»

تبیین «حقوق» بدون تبیین «آدم و عالم» محال است

 

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت دوم

تبیین «حقوق»، بدون تبیین «آدم و عالم» محال است

 

در قرن 20، هرچه جلوتر آمده ایم، علوم سیاسی، فاصله بیشتری از حوزه استدلال های «فلسفی نظری» گرفت تا عاقبت، جدایی ها علنی شد و به آغوش پراگماتیزم صِرف و منفعت گرایی چرتکه اندازانه افتاد، با این استدلال که عجالتا مشکل ملموس این لحظه خود را باید حل کرد و درست و نادرستش به ما مربوط نیست. در عرصه قدرت، سیاست و به ویژه روابط بین الملل، «عمل زدگی» بر «فلسفه» غلبه کرده است.

 

مطالب مرتبط:

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت: قسمت اول: تعریف «قدرت و مشروعیت»، مسبوق به تعریف «حقّ»

 

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت اول

تعریف «قدرت و مشروعیت»، مسبوق به تعریف «حقّ»

 

در این فرصت می کوشیم ابتدا به آنچه در متون کلاسیک، ناظر به یکی از پایه های اصلی علم سیاست، یعنی تعریف «حقّ» آمده اشاره کنم، زیرا حتی تعریف «قدرت» نیز مسبوق به تعریف «حقّ» است. وقتی از قدرت و حدود آن، از مشروعیت قدرت و منشا آن، سخن می گویید عملا و نظرا قابل ارجاع و بلکه لازم الارجاع به مفهوم «حقّ» و تعریف «منشا حقّ» است.

 

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

جایگاه انسان در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب

(قسمت دوم)

 

بدین ترتیب تحت تاثیر این نظریات، یعنی فروید از یک طرف، داروین هم از آن طرف و گالیله و کپلر از طرف دیگر، بشر بسیار منحط شد. بشری که علت غایی خلقت بود تبدیل به حیوان شد و در ردیف گونه ای از حیوانات قرار گرفت و در معرض معرفت علمی مغرب زمین، انسان بسیار کوچک شد.

 

اما این تمام مطلب نبود. از طرف دیگر فیلسوفان هم در صحنه بودند و دیدند که این وضعیت خوبی نیست و انسان خیلی کوچک شده است و سعی کردند برای انسان اعاده حیثیت نمایند. فیلسوفان اگزیستانسیالیست از جمله ژان پل سارتر نظر دادند که گرچه عالم هدفی ندارد و جهان غایتی ندارد و هیچ در هیچ است، اما در این وادی وحشتناک و تاریکی هستی، انسان یگانه موجودی است که نور می دهد و به عالم معنا می دهد.

 

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

لیبرالیسم فرهنگی

فردگرایی

(قسمت سوم)

 

فردگرایی، در اومانیسم و انسان مداری- که هسته اصلی فرهنگ لیبرالی را تشکیل می دهد- ریشه دارد. در این تفکر، فرد انسانی در عمل به خواسته ها و آرزوهای خود، به حدی آزاد است که قانون های اخلاقی نیز به سازگاری با آرزوها و اعمال او ملزم خواهند بود.

 

سیر مطالعاتی پیشنهادی:

سیر مطالعاتی جریان شناسی

سیر مطالعاتی تاریخ اروپا

سیر مطالعاتی ادبیات جهان

سیر مطالعاتی آمریکا شناسی

سیر مطالعاتی تاریخ غرب

 

مطالب پیشنهادی:

لیبرالیسم فرهنگی

لیبرالیسم فرهنگی (قسمت دوم)

تکنوپولی: تسلیم فرهنگی به تکنولوژی

غرب شناسی: غرب و آخرالزمان

آمریکا شناسی: تبعیض نژادی در آمریکا

آمریکا شناسی: آمریکا آنگونه که هست

آمریکا شناسی: توتالیتاریسم لیبرال در آمریکا (قسمت اول)

آمریکا شناسی: توتالیتاریسم لیبرال در آمریکا (قسمت دوم)

آمریکا شناسی: دموکراسی در آمریکا: مالکیت و آزادی بیان در آمریکا

مولفه های اجتناب ناپذیر مدرنیته

 

 

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

جایگاه انسان در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب

(قسمت اول)

 

با پیدایش تئوری های علمی و نظریات دانشمندانی چون گالیله و کپلر مرکزیت زمین به افسانه تبدیل شد. زمین مرکز نیست، بنابراین انسان هم در مرکز عالم زندگی نمی کند و اشرف موجودات هم نیست. هر اندازه انسان در نحله های فکری گذشته بزرگ تلقی می شد، بعد از پیدایش این نوع تفکر، انسان کوچک و کوچک تر شد. یعنی انسان موجود ضعیفی شد که در یک کره بسیار ضعیف و ناتوان در جوّ لایتناهی دارد می چرخد و این فرضیه علمی در مسئله فضا و جو و هیئت بود البته باید توجه داشت که این نظریات در تاریخ معرفت اثر فراوانی داشته است.

 

سیر مطالعاتی پیشنهادی:

سیر مطالعاتی تاریخ غرب

 

مطالب پیشنهادی:

تکنولوژی و اندیشه تکامل

غرب شناسی: نگاه انسان مدرن به عالم

دین و دنیا

زادگاه فلسفه در اندیشه شیخ شهاب الدین سهروردی (شیخ اشراق)

آیا وظیفه فلسفه پاسخگویی به نیازهای امروز بشر نیست؟

فلسفه اسلامی: ابن سینا و ارسطو

فلسفه اسلامی و وحی

معنای فلسفه چیست؟

 

بقیه متن در «ادام مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

لیبرالیسم فرهنگی

(قسمت دوم)

 

الکساندر سولژنیستین می گوید:

 

«اومانیسم، انسان را خود مختار دانست و شر فطری او را نادیده گرفت؛ برای انسان هیچ هدفی جز بهورزی روی زمین معین نکرد و در پایه های تمدن غرب، گرایش خطرناکی را پی ریخت»

 

حاصل کار اندیشمندان لیبرال در ترویج اومانیسم برای غربی ها، یک دوره فساد بود. به دنبال رواج اومانیسم ، معنویت و قداست از عرصه های گوناگون علمی، فکری و هنری محو شد، و هنرمندان اومانیست خصوصی ترین مسائل جنسی و نفسانی را در مجسمه سازی و نقاشی و رمان به عنوان هنر عرضه کردند.

 

بر اساس نظر شهید بهشتی، لیبرالیسم تنها منبع شناخت را در انسان انگاری خود اومانیسم، عقل می داند و برای اصالت وحی به عنوان منشاء مستقل معرفت و آگاهی، جایگاهی ندارد. نفی حقیقت ماورایی و معارف وحیانی از سوی اومانیست ها و لیبرال ها در غرب نیز با مخالفت هایی رو به رو شد. جریان هنری نیومن در انتقاد از رویکرد و مواجهه لیبرالیسم با حقیقت می گوید:

 

«از نظر من لیبرالیسم، آزادی دروغین اندیشه است. یا اندیشیدن در مورد مسائلی که به دلیل ساختمان ذهن بشر، اندیشه راه به جایی نمی برد و بنابراین موردی ندارد»

 

سیر مطالعاتی پیشنهادی:

سیر مطالعاتی تاریخ غرب

 

مطالب پیشنهادی:

لیبرالیسم فرهنگی (قسمت اول)

غرب شناسی: نگاه انسان مدرن به عالم

غرب شناسی: غرب و اومانیسم

اومانیسم یا انسان محوری: وقتی در غرب انسان، خدا می شود

جاهلیت مدرن: غرب و جهان در عصر جاهلیت مدرن

غرب شناسی: تاریخ غرب مدرن: رنسانس و غرب مدرن

آمریکا شناسی: توتالیتاریسم لیبرال در آمریکا

ولنگاری فرهنگی

 

 

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل