غرب: غرب شناسی: تکنولوژی و اندیشه تکامل
.
غرب | غرب شناسی | تکنولوژی و اندیشه تکامل | سرباز عقل: ... نگاهی به تاریخ برده داری در اروپا و آمریکا می تواند ما را بیشتر به عمق فاجعه نزدیک کند. نیروی کار میلیون ها برده سیاه پوستی که از آفریقا ربوده می شدند و در بازارهای علنی برده فروشی به فروش می رفتند و به عنوان حیواناتی کارکُن در مزارع به بیگاری کشیده می شدند، آمریکا را آمریکا کرده و غرب را به این سطح از توسعه اقتصادی کشانده است. آیا این دوران اسف بار و شرم آور تاریخ زندگی بشر را باید به مثابه «نقطه ای روشن از پیشرفت» نگریست یا به عنوان مرحله ای تاریک از هبوط بشر و تفسیر عینی این آیة مبارکه که: ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النّاسِ؟ کدام یک؟
.
توسعه اقتصادی- به مفهوم رایج- نیاز به نیروی کار دارد. برای آنکه تاریخ را بر این مبنا تفسیر می کند، اصلِ پیشرفت توسعه اقتصادی است و برای او چه تفاوتی می کند که این نیروی کار از کجا تامین شود؟ با عرض پوزش، چه تفاوتی می کند که این نیروی کار را قاطرها تولید کنند یا برده ها؟ غرب می خواهد توسعه اقتصادی پیدا کند و این را تنها معیار و محک پیشرفت و ترقی می داند و توسعه، نیاز به نیروی کار دارد. این نیروی کار از هر کجا تامین شود گامی به سوی ترقی است. صورت آرمانی یا مثالیِ غرب، تمدن یونان و روم باستان است و نه عجب اگر آنها نیز مردم غیر خویش را «بربر» می دانستند و نیروی کار مورد نیاز خود را از طریق برده داری تامین می کردند.
.
امروز آن چنان که سیدنی پولارد در مقدمه کتاب گفته است، اندیشه ترقی را مذهب جدید یا جانشین جدید مذهب می نامند و او اذعان دارد که این نام گذاری چندان بی دلیل نیست. اگر غایت و آرمان بشر «تمتع بیشتر از حیات دنیایی با هر قیمتِ ممکن» باشد، پر روشن است که تکنولوژی، محصول معجزه آسای علوم جدید، حلال همه مشکلات خواهد شد. تکنولوژی خواهد توانست که غلبه بشر را بر طبیعت و محیط خویش تحقق بخشد و ابزار و روش های تولید را به مرزی از پیشرفت برساند که انسان حتی مقتدرتر از خدایان یونان باستان و مرفه تر از تمدن باستانی روم و یونان زندگی کند.
.
اگر این چنین باشد، تکنولوژی بُتی مقدس است و باید علم را که زمینه پیدایش این معجزه زمینی را فراهم آروده است، پرستید. متفکران قرن هفدهم و هیجدهم با انطباق فرضیه های عوام پسندانة علوم جدید بر جهان و فرضِ یک سیر خطیِ مستقیمِ تاریخی برای پیشرفت ابزار و روش های تولید غذا و پرستش تکنولوژی، به اندیشة دترمینیستی ترقی دست یافتند.بنا بر این اندیشه، انسان امروز نسبت به همه زمان های گذشته در بالاترین حد از پیشرفت و ترقی قرار گرفته است و –العیاذ بالله- جای هیج تردیدی وجود ندارد که مردم امروز در مقایسه با حضرت رسول اکرم (ص) و اصحاب و اولاد او بینش عالمانه تر و حقیقی تری نسبت به جهان آفرینش دارند. به راستی چرا مردم غرب به این حد از عُجب گرفتار آمده اند؟
.
معنای تکامل و تعالی تدریجی انسان در معارف ما با آنچه که غربی ها در باب ترقی دترمینیستی بشر می گویند زمین تا آسمان متفاوت است. تکامل و تعالی برای ما اصالتاً یک اعتلای معنوی است که لاجرم دارای آثار و برکات دنیایی نیز هست. ما نیز نوعی تعالی که ماشی از حرکت جوهریه است برای انسان قائل هستیم، اما این صیرورتِ تکاملی هرگز یک سیر خطی مستقیم و بی وقفه را در جهت تمتع هر چه بیشتر از حیات دنیایی طی نمی کند.
.
منبع: آوینی، سید مرتضی. توسعه و مبانی تمدن غرب. نشر واحه، چاپ دوم، 1392: ص 232- 234 // غرب | غرب شناسی | تکنولوژی و اندیشه تکامل |
.
(کپی برداری از «سرباز عقل» فقط با ذکر منبع مجاز است)
مطالب پیشنهادی: