اشتراک عرفان هندی و عرفان اسلامی | هنر در عرفان اسلامی و عرفان هندی و شرقی

 

اشتراک عرفان هندی و عرفان اسلامی | هنر در عرفان اسلامی و عرفان هندی و شرقی: اشتراکات بسیار زیاد است. هر دو عرفان (عرفان اسلامی و عرفان هندی یا عرفان شرقی)  به معنویات توجه دارند. اما شاید اصلی ترین مورد مشترک عرفان اسلامی و عرفان هندی و شرقی آن است که هر دو معتقدند وجود آدمی حقیقتی است که در قرآن کریم نیز از آن تعبیر به دل یا قلب شده است.

در تمدن ما عرفان و حکمت مبنای همه ی هنرهاست. در تمدن چین و هند و ژاپن هم همین طور است. یعنی هر دو معتقدند که هنرمند به مقامی می رسد که چشم معنوی وجودش گشوده و اهل شهود و دیدار می شود.

 

 

مطالب مرتبط:

هنر در تمدن شرقی و عرفان شرقی | تفاوت عرفان اسلامی و عرفان هندی

بودیسم، هندوئیسم، یهودیت و مسیحیت

خدا و انسان در هنر غربی و هنر اسلامی

مقدمه ادراک عرفانی چیست؟

هنر در تمدن شرقی و عرفان شرقی | تفاوت عرفان اسلامی و عرفان هندی | توحید و اساطیر

 

هنر در تمدن شرقی و عرفان شرقی | تفاوت عرفان اسلامی و عرفان هندی | توحید و اساطیر: تفاوت عمده میان این دو نوع عرفان و حکمت (عرفان اسلامی و عرفان هندی یا عرفان شرقی) آن است که عرفان هندی مستند به اساطیر است، در حالی که عرفان اسلامی ارتباطی به اسطوره ندارد. اسطوره مقامی است که قبل از زمان و مربوط به پیدایش کائنات است. در این تطبیق موضوعی معلوم شد که عرفان اسلامی مرحله ای بسیار بسط یافته تر و کامل تر از عرفان تمدن هندو و عرفان هندی است و اینکه شرق شناسان گفته اند عرفان مسلمانان مباحث خود را از عرفان هندی گرفته اند مطلب درستی نیست.

 

 

مطالب مرتبط:

ژاپن، چین، هند و ایران در مواجه با غرب

بودیسم، هندوئیسم، یهودیت و مسیحیت

مقدمه ادراک عرفانی چیست؟

شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی

خدا و انسان در هنر اسلامی و هنر غربی

شرق شناسی چیست: ملاحضاتی درباره شرق شناسی 3

 

شرق شناسی چیست: ملاحضاتی درباره شرق شناسی| اختلافی که پس از انتشار کتاب شرق شناسی ادوارد سعید درباره شرق شناسی در گرفت، در حقیقت اختلاف میان دو تلقی از شرق شناسی است. فی المثل صاحب کتاب «پست مدرنیسم و اسلام» مواد و مستندات کتاب ادوارد سعید را رد نمی کند و حتی خود قطعاتی از آثار شرق شناسان را می آورد که در آن مسلمانان و غیر اروپاییان تحقیر شده اند، اما با نظر سعید دایر بر اینکه در شرق شناسی چیزی از قهر و استیلا نهفته است مخالفت می کند. او با رجوع به عقل مادی مانند همه پژوهندگانی که حکم وجود و ماهیت را از هم تفکیک نمی کنند و در تفکر موجود بین اند، تلویحا شرق شناسان را به شرق شناسان خوب و بد و آثار آنان را به پژوهش های دقیق و غیر دقیق تقسیم می کند.

شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی 2

 

شرق شناسی چیست؟  ملاحضاتی درباره شرق شناسی| اروپا سرزمینی بود که یونانی ها و بعدا رومی ها و دیگران آن را میهن خود نامیدند. آنها آسیا و آفریقا را همسایگان خود می خواندند در حالی که این همسایگان خود را به این اسم نمی خواندند. اروپا در دوران های متوالیِ یونانی مآبی، رومی گری و مسیحیت خود به تعریف خود دست زد در حالی که وجه تسمیه آسیا و آفریقا را دیگران انتخاب کرده بودند و از نظر جغرافیایی و در مفهوم قومی، اخلاقی و فرهنگی و دینی برای این دیگران چیزی محسوب می شدند در حدّ بربر و کافر.

شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی 1

 

شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی| نام شرق شناسی را اروپاییان وضع کرده اند. آنان از آغاز رنسانس تا قرن هجدهم بیشتر به زبان و ادبیات و هنر و فلسفه یونانی توجه داشتند و سپس به شرق شناسی مایل شده و آن را بنیاد کرده اند. اگر شرق شناسی به نحوی جانشین یونان پژوهی شده باید توجه کرد که وجه علاقه به یونان با علاقه به شرق یکی نیست. یعنی توجه اروپاییان به یونان در اغاز رنسانس توجه علمی به قصد پژوهش صرف در فرهنگ و ادب و فلسفه یونانی نبود. این توجه با نوعی تعلق خاطر و رعایت ادب و حرمت قرین بود. اروپای قرن های 15 و 16 و 17 انعکاس صورتی از ادب و آداب را در افق فراروی خود دیده بود که با پایدیای یونانی شباهت داشت. به این جهت یونان صرفا متعلَّق  پژوهش دانشمندان و متخصصان و صاحب نظران رنسانس نبود. آنها با رجوع به یونان راه تجدد را گشودند و در این راه به علوم و ایدئولوژی ها و روابط و نظام ها و مناسبات خاصی دست یافتند.

مواجه شرق با نیهیلیسم غرب

 

مواجه شرق با نیهیلیسم غرب| ژاپن، چین، هند و ایران چهار تمدن کهن و بزرگ آسیایی اسیر حوالت تاریخی نیست انگاری (نیهیلیسم) غرب شده اند. در این میان ژاپن با پشت سر نهادن تفکر معنوی و سنتی خود و تقلیل آن به تفکر  حسابگرانه و سودگرانه مدرن توانسته است در تاریخ جدید، رقیب کشورهای صنعتی برتر جهان گردد.

 

چین و هند در پس ژاپن در نیل به دموکراسی و تکنولوژی که دو ساحت بیرونی نیست انگاری (نیهیلیسم) و غرب زدگی اند، با برهوت صنعتی غرب کورس رقابت بسته اند.

 

ژاپن، چین، هند و ایران در مواجه با غرب

 

ژاپن، چین، هند و ایران چهار تمدن کهن و بزرگ آسیایی اسیر حوالت تاریخی نیست انگاری غرب شده اند. در این میان ژاپن با پشت سر نهادن تفکر معنوی و سنتی خود و تقلیل آن به تفکر حسابگرانه و سودگرانه مدرن توانسته است در تاریخ جدید رقیب کشورهای صنعتی برتر جهان گردد.

 

چین و هند در پس ژاپن در نیل به دموکراسی و تکنولوژی که دو ساحت بیرونی نیست انگاری و غرب زدگی اند، با برهوت صنعتی غرب کورس رقابت بسته اند.

 

اما ایران که با تفکر حضوری شیعه عصر اسلامی پیش از دیگر سرزمین های شرقی، تفکر یونانی را آزمود، در برابر نیست انگاری مضاعف غرب به شدت مقاومت کرد و هیچ گاه از سطح غرب به عمقش نرفت مگر در مقام تعارض و نفی.

 

منبع: سیر تفکر معاصر جلد اول: دکتر محمد مدد پور

 

 

---

---

 

زادگاه فلسفه در اندیشه شیخ شهاب الدین شهروردی (شیخ اشراق)

 

زادگاه فلسفه در اندیشه شیخ شهاب الدین شهروردی (شیخ اشراق)| البته یونان زادگاه فلسفه است و فلسفه در یونان افلاطون و ارسطو رشد یافت، اما فلسفه جایگاه و زادگاه دیگری هم داشت و منحصر به شهر آتن نبود. اولین کسی که در تاریخ فلسفه این بت را شکست و می خواست به این اسطوره خاتمه دهد، شیخ شهاب الدین سهروردی بود که گفت: جایگاه فلسفه شرق است که این شرق هم جغرافیایی است و هم شرق معنوی.

 

غرب: غرب شناسی: شرق و غرب

 

غرب: غرب شناسی: شرق و غرب| اصلاً غرب هرگز معتقد نبوده است که دو عالم مساوی در مقابل هم وجود دارد یا می تواند وجود داشته باشد. شرق در نظر غرب چیزی است که باید بر آن استیلا یافت. در ابتدای تاریخ غرب، آتلانتید افلاطون در دریا فرو رفته است و از آن زمان به بعد نیز تمام سوابق تاریخی شرق به طور گوناگون و من جمله از طریق شرق شناسی، متعلق نظر تملک و تصرف غرب قرار گرفته و کوشش شده است که تمامی آن به تصرف  درآید. هر عالم نگاهی دارد و با آن نگاه به چیزها می نگرد. غرب در آغاز و تا دوره اخیر، آشکارا نگاه تملک و استیلا نبود اما استعداد باز کردن چنین چشمی را داشت و می توانست به آن مبدل شود و در قرن هجدهم و نوزدهم چنین شد. از زمانی که غرب با نگاه تملک به چیزها نگریست، قهرا تخالف شدت گرفت و در صور سیاسی و فرهنگی و دینی ظاهر شد. در این وضع بود که غرب قهر خود را بر سراسر روی زمین گسترش داد و به انحاء مختلف کوشید تا نه فقط سرزمین ها و منابع و مواد اولیه را تصرف کند بلکه به همه اقوام بیاموزد که چگونه به عالم نگاه کنند.

.

چنانکه می گویند نگاه شرق و شرقی را حجابهایی کدر و تیره و تار کرده و اکنون چیزها را با آن نگاه نمی توان دید و بسیارند اقوامی که چشم شرقیشان کور شده و چشم غربی نیز نمی توانند بگشایند. اکنون بعضی منتقدان پست مدرن چشم غرب را هم در شرف کور شدن می بینند و شاید این حادثه با برداشته شدن پرده ها از چشم شرق مقارن باشد.

.

بودیسم، هندوئیسم، یهودیّت و مسیحیت

تشابهات و مشترکات بودیسم و هندوئیسم با یهودیّت و مسیحیّت تحریف شده (قسمت اول)

.

.

.

عرفان منهای وجود خدا یا چند خدا و توتم در میان بودائیان و هندوها رواج دارد که در میان هندوان تاکید بر ریاضت است و در میان بوداییان تاکید بر مراقبه و تمرکز. عرفان یهودی یا کابالیسم، متاثر از خدایگان مصر باستان و فرهنگ هلنیستی است. عرفان بودایی بر محور دارما یا زنجیره عللی که از جهل آغاز و به رنج ختم می شود، استوار است که سایه ی موهوم خود را بر بشر افکنده است.

بوداییان و یهودیان می خواهند متافیزیکی زمینی برای انسان تعریف کنند و در کابالیسم، بحث آفرینش و دو خدا را کاملاً متاثر از مادّه گرایان و بت پرستان مطرح می کنند.

.

.

رسانه های غربی همیشه کوشیده اند مسیحیت را با قرائت های دنیا پرستانه ی یهودی و لائیک، دینی فردی نشان دهند. اندیشه هایی چون سکولاریسم و فردگرایی و نفی حکومت وحیانی، در مسیحیت امروزی، بسیار شبیه هندوئیسم و بودیسم است که در این دو آیین، خدا و معاد و پیامبری، بسیار کم رنگ و پریشان است. شبیه چنین فرهنگ سکولاری، در رهبانیت تحریف شده مسیحی، تجلی یافته است.

.

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)