علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت: «حقوق بشر» اختراع بشر نیست
علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت
«حقوق بشر» اختراع بشر نیست
متون کلاسیک غرب در علوم سیاسی، مرزبندی های حقوقی در جامعه را محصول سیاسی شدن انسان به عنوان یک موجود طبیعی می دانند، پس حیوان سیاسی به اقتضای پیچیدگی سازماندهی جامعه، به علت استعداد سازماندهی، همه مرزبندی های حقوقی در جامعه را اختراع کرده است تا به اضطرار زندگی اجتماعی، یکدیگر را تکه پاره نکنند و این یعنی که کل قوانین و حتی حقوق اولیه را خود اختراع کرده ایم! تا جامعه قوام یابد و این محصول هزاران سال تجربه زندگی اجتماعی بشر است بنابراین منشأ «حق و تکلیف» اجتماعی، صرفا جعل بشری ناشی از «اضطرار» مادی در زندگی اجتماعی است.
در فلسفه «حقوق اسلامی» یا درست تر بگوییم در فلسفه اسلامیِ «حقوق»، در قلمروی برخی «حقوق» («حقوق درجه دوم»، «حقوق ثانوی و فرعی» و مصادیق حقوق) که مبتنی بر حقوق اولیه می شوند،البته عقود و قراردادها، جایگاه مشروع داشته و در ذیل اصل قرآنی «اوفو بالعقود» در همه پروتکل های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، موجه می شوند.
به یک معنای مجازی شاید بتوان تعبیر «اختراع» به منزله «اعتبار» را در چنین مواردی احیانا به کار برد که البته اختراع محض و انتزاع و پادرهوا نیست. می دانید که فیلسوفان مسلمان در عرصه حقوق، میان «انتزاعیِ محض» بودن حقوق و «اعتباری» بودن آن، تفاوتی قائلند. منشأ انتزاع نفس الامری در پشت صحنه «حقوق بشر» باید واقعی و عینی باشد و گرچه آن «حقوق»، به یک معنا «اعتبار ذهنی» است، اما این اعتبار، باید پشتوانه ای در نفس الامر عالم و آدم داشته و ناظر به رابطه ای حقیقی میان عالم و آدم، و به عبارت دیگر، محصول یک ربط علّی و منطقی باشد و این «علّیّت»، حاکی از یک واقعیت عینی و تاثیر واقعی در سعادت و شقاوت بشر است.
اسرافیل :: علم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت: حسن رحیم پور ازغدی