قشریت و تحجّر: قشریت غربی و تحجّر دینی

قشریت و تحجّر

قشریت غربی و تحجّر دینی

 

شک نیست که یکی از مسائل بزرگ ما قشریت و تحجّر است؛ اما به بهانه مقابله با قشریت بلای خطرناک تری به جان ما افتاده است. کسانی می خواهند با توسل به قشریت غربی، تحجر دینی را دفع کنند. تحجر و قشریت بد است، اما این بد را هر کس به هر نحو که بخواهد نمی تواند از میان بردارد.

 

قشریت وقتی پدید می آید که رابطه قشر با لُبّ قطع یا ضعیف شود و به عبارت دیگر، از مغز به پوست مددی نرسد. اگر چنین است برای نجات از قشریت باید به لُبّ و باطن رجوع کرد؛ یعنی اگر در جایی قشریت غالب است، لُبّ همان قشر باید به آن جان و نشاط بدهد تا از خستگی و تحجر و جمود به در آید و زنده شود.

 

ولی با قشرِ چیزی که غیر دین است هیچ نوع قشریت را نمی توان علاج کرد؛ مگر اینکه میان قشر و لُبّ فرق نگذاریم و بخواهیم هر دو را از میان برداریم و البته در این صورت نباید نام آن را احیای دین گذاشت. احیای دین با یادآوری و تذکر نسبت به باطن و حقیقت آن میسر است.

 

رعایت مقتضیات عصر و حتی اصطلاح مطابقت دادن آن با روح زمان (مثل کاری که لوتر کرد) بدون رسوخ در دین و فهم عمیقِ عصر ممکن نیست.

 

پس در این مورد دو اصل را باید در نظر داشت: یکی اینکه هر قشری لُبّ و باطنی دارد و قشریت و تحجر را با رو کردن مستقیم به سوی لُبّ و باطن آن می توان علاج کرد؛ دیگر اینکه اگر ماده نیست انگاری و سوفیسم در قالب و قشر دین ریخته شود، لُبّ و باطن و حتی قشر را تباه می کند، هر چند که شاید به قشر آسیب فوری نرساند.

 

منبع: فلسفه در دام ایدئولوژی: رضا داوری اردکانی

 

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)