هنر و تکنولوژی | نسبت هنر و تکنولوژی از نظر مارتین هایدگر و والتر بنیامین

 

هنر و تکنولوژی | نسبت هنر و تکنولوژی از نظر مارتین هایدگر و والتر بنیامین: نزد مارتین هایدگر پرسش از ماهیت تکنولوژی در نسبتی بس نزدیک و تنگاتنگ با پرسش از ماهیت شعر و هنر واقع است. با وجود این، هایدگر بر آن است که ما هر چه پرسشگرانه تر در ذات تکنولوژی غور کنیم، جوهر شعر و هنر راز آمیز تر می گردد. حال چه نسبتی میان هنر و تکنولوژی برقرار است؟

 

 

مطالب مرتبط:

مولفه های اجتناب ناپذیر مدرنیته

خدا و انسان در هنر غربی و هنر اسلامی

مبانی هنر در شرق و غرب: سینما هنر تکنولوژیک

علم و تکنولوژی و توسعه: تکنیک و تاریخ

مبانی هنر در شرق و غرب: سینما هنر تکنولوژیک قسمت دوم

مبانی هنر در غرب: تجربیات هنری پست مدرن

سینما هنر تکنولوژیک: جهان سینمایی

هنر تکنولوژیک: پایان هنر غرب

شرق و غرب و اسلام | تبادل فرهنگی و تهاجم فرهنگی

 

شرق و غرب و اسلام | تبادل فرهنگی و تهاجم فرهنگی: چرا ما اکنون قرابت بیشتری با معارف غربی احساس می کنیم و چرا در حافظه و فتوای باطن ما لس آنجلس و نیوجرسی نزدیک تر از کلکته و دهلی است، در حالی که ما از نظر مسافت به این مناطق نزدیک تریم؟ به خصوص آن زمان که پاکستان حائل نبود و ما همسایه ی هندوستان محسوب می شدیم، چه چیزی مانع و حاجب ما می شد؟ از طرف دیگر می بینیم که غربی ها اخیرا به اسلام توجه کرده اند. چه چیزی این قرابت و نیاز را ایجاد کرده است؟

علم و تکنولوژی و توسعه | تکنیک و تاریخ

 

علم و تکنولوژی و توسعه | تکنیک و تاریخ: نمی دانیم چرا پیش از آن و در جایی دیگر از جهان  چنین سودایی پیدا نشده بود. چرا یونانیان به این فکر نیفتادند و مسلمانان با این همه تحقیقاتی که در طب و کیمیا و داروسازی داشتند به تکنولوژی جدید دست نیافتند؟ اگر بگویند علم می بایست به مرحله ای از کمال خود برسد تا علم پایه تکنولوژی باشد، در حقیقت تکنولوژی را غایت و کمال علم گرفته اند و چنانکه می دانیم غایت هرچیز بر آن چیز مقدم است. حتی اگر به این معانی کاری نداشته باشیم، قبول این معنی که بشر قصد و اراده کرده است که علمی پدید آورد که با آن بتواند طبیعت و موجودات را مسخر کند و با تصرف در موجودات وسایلی برای بهبود زندگی خویش بسازد تکنیک را در نظر داشته است و دیگر نمی توان گفت که تکنولوژی قائم به علم است، بلکه درست برعکس، باید گفت علم به وجود آمده است تا با آن بتوان نیروهای موجود در طبیعت را مهار کرد و آنها را مورد بهره برداری قرار داد.

مبانی هنر در شرق و غرب. سینما هنر تکنولوژیک. ماهیت سینما و تلویزیون

 

مبانی هنر در شرق و غرب. سینما هنر تکنولوژیک. ماهیت سینما و تلویزیون| قدر مسلم این است که سینمای رسمی و شبکه های تلویزیونی ماهیت هنر غیر قدسی جدید را داراست، هرچند که مضمونی دینی داشته باشند. در واقع چنانکه پرسپکتیو و قواعد نقاشی رنسانسی و پی از آن بی قاعدگی و قاعده گریزی هنر مدرن و پست مدرن با رنگ آمیزی موهوم بر ماهیت و حقیقت قدسی مضامین و روایات دینی حجابی می کشد، سینما نیز چون هنری با لوازم خاص خود نمی تواند آدمی را با تفکر اصیل دینی آشنا و مأنوس کند، و اگر چنین بود باید تا کنون جهان را دین فراگرفته باشد. در حالی که به وضوح می توان دریافت که سینما خود بیشتر متناسب با ارزش های منحط غربی و بر مبنای علم تکنولوژیک، هنر جدید تکوین یافته و بیشتر و به طور بنیادی به این دو مدد می رساند.

مبانی هنر در شرق و غرب: سینما هنر تکنولوژیک: جهان سینمایی

 

مبانی هنر در شرق و غرب: سینما هنر تکنولوژیک: جهان سینمایی| وضع خاص سینما و زبان آن موجب روی آوردن آن به نحوی خاص از واقعیت ممسوخ و ارزش های موجود و یا تخیل و توهم بی زمینه، و جدا کردن انسان از متن زندگی خود و هفته ها در خود فرورفتن می شود. این مسائل هرچند واقعی می نمایند اما در حقیقت، وهمی محض اند. به هر حال اکنون نگاه بیشتر مردم غرب و حتی شرق به جهان و برخوردشان با جهان، سینمایی شده است. با این حال شرقیان نیز در همین عالم سطحی علی ‌رغم سابقه فکری اسرار آمیز و سیطره ی نسبی عوالم ماورایی در بینش آنها، بعضا بیش از غربیان که با نظرگاه عقلی به عالم نظر کرده اند، به سوی جهان سینمایی گرایش می یابند. فی المثل در هند که مظهر یکی از کهن ترین فرهنگ ها و تمدن های شرقی محسوب می شود، و زندگی سینمایی که پراکندگی و گریز از عالم واقع و عالم حقیقت، و سیر در عالم پندار و اوهام است کم و بیش بر اوضاع مسلط است.

علم و تکنولوژی و توسعه: تکنیک و تاریخ 3

 

علم و تکنولوژی و توسعه: تکنیک و تاریخ| در هیچ تمدنی از تمدن های گذشته تا آنجا که می دانیم علم تکنولوژیک وجود نداشته است، اما همین که در فلسفه فضایل و قابلیت های انسانی را به فضایل نظری، فکری و اخلاقی و عملی تقسیم کرده و برای آنها مراتب قائل می شده اند در حقیقت پذیرفته اند (یا بنایی را می گذاشته اند که بر اساس آن پذیرفته شود) که تواناییها و قابلیت های آدمی مباین و مستقل از یکدیگر نیستند. اما آنچه محرز است اینکه دستورالعمل فضایل و توانایی های علمی در علم نظری قدیم به صورت صریح یا مضمر منطوی نبوده است و تنها علمی که می توان آن را تکنولوژیک خواند علم جدید است.

مبانی هنر در شرق و غرب سینما: هنر تکنولوژیک قسمت چهارم

مبانی هنر در شرق و غرب

سینما: هنر تکنولوژیک

قسمت چهارم

 

نکته ای که در سینما و فیلم هایی که برای تلویزیون تهیه می شود، قابل توجه است، به قول نیل پستمن اغلب ایجاد ذهنیتی است ساده انگارانه، بی مایه، بی زمینه و بریده از چشم انداز تاریخی و واقعیت های سیاسی- اجتماعی. حتی فیلم های سیاسی و فرهنگی جدی نیز که در جوامع سنتی دموکراتیک ساخته می شوند، طبیعتا از مایه ها و جاذبه های صوری سکس و خشونت و تجاوز، برای کشاندن مردم به سالن های سینما بهره می گیرند. اساسا فیلمی که فاقد این جاذبه هاست، در زمره فیلم های موثر در اذهان و عقول و افهام و قلوب جامعه نخواهد بود، و در محدوده ای تنگ که اختصاص به منتقدان هنری و جشنواره ای دارد، عمل خواهد کرد.

علم و تکنولوژی و توسعه: تکنیک و تاریخ 2

علم و تکنولوژی و توسعه

تکنیک و تاریخ 2

 

تکنولوژی، یا صورتی از تکنیک، در قدیم هم بوده است و در دوره اسلامی و در اواخر قرون وسطای مسیحی نه فقط صنعت جنگی پیشرفت کرده بود بلکه نشانه های ظهور نوعی تکنوسیانس را هم می توان در کاروبار کتاب خوانان آن زمان ها دید. کتاب نام گل سرخ اثر امبرتو اکو را بخوانید تا ببینید که در دیرها کسانی در جست و جوی چه کتاب ها بوده اند و برای چه مقصد و مقصودی دنبال کتاب ها می گشته اند و آنها را می خوانده اند. مع هذا کسی جامعه اسلامی یا قرون وسطای اروپا را با صنایعشان نمی شناسد.

مبانی هنر در شرق و غرب: سینما: هنر تکنولوژیک: قسمت سوم

مبانی هنر در شرق و غرب

سینما: هنر تکنولوژیک

قسمت سوم

 

سینما اکنون عمومی ترین هنرهاست، و فیلم های سینمایی چه آنها که از طریق تلویزیون نمایش داده می شود، چه آنها که در سال سینما به تماشایشان می نشینند، اصول تفکر جدید را در سطح افکار عمومی چونان «ارزش» نمایش می دهند. در واقع اکنون سینما بزرگترین مظاهر هنری انسان تکنولوژیک به شمار می رود.

 

تاثیر تلویزیون و سینما به جهت سهل و ساده بودن آنها، حتی برای جوامعی که سطح سواد خواندن و نوشتن در آن بسیار نازل است، عمیق و جدی است. این دو رسانه ساعت ها از زندگی روزمره آدمی را به خود اختصاص می دهند، در واقع سینما به مثابه یک وسیله ای فراتر از اسباب ارتباط جمعی، زندگی آدمیان را در نوردیده، و تمامی اجزاء و عناصر فرهنگی و حیاتی او را مورد تاخت و تاز قرار داده، و سبب ویرانی و نابودی فرهنگ های سنتی شده، و ارزش های غربی را از طریق آن بر جوامع سنتی تحمیل کرده است.

 

از اینجا هنر تکنولوژیک مجالی برای تفکر معنوی فراهم نمی کند. حتی آنچه که به نام سینمای بومی در میان اقوام و طوایف جهان تعبیر می شود، فرهنگ ها و روایت ها و داستان های تاریخی و اجتماعی سنتی را در حکم ماده تابع صورتِ نوعیِ فرهنگ غرب می کند.

علم و تکنولوژی و توسعه: تکنیک و تاریخ 1

علم و تکنولوژی و توسعه

تکنیک و تاریخ 1

 

مسلما برای همه جهان و مخصوصا برای کشورهای در حال توسعه این هر دو نوع سخن لازم و مغتنم است. در شرایط کنونی هیچ کس نمی تواند پشت کردن به علم تکنولوژیک را سفارش کند. عیب سخن کسانی که علم و تکنیک جدید را آورده شیطان و شیطانی می دانند این است که می پندارند علم و تکنیک هوس و تفنن است و می توان از آن روی گرداند و عیب بزرگتر اینکه روگرداندن از تکنیک را برای بازگشت به گذشته سفارش می کنند. تغییر تمدن ها به میل و هوس اشخاص نیست و تمدن جدید، هرچه باشد، قائم و متکی به احساسات و رد و قبول اشخاص نیست و این تمدن از علم و تکنولوژی جدید نمی تواند منفک باشد. ما هم هنوز طرح تمدنی را که در آن قدرت تکنولوژی غالب نباشد نمی شناسیم.