مبانی هنر در شرق و غرب: سینما: هنر تکنولوژیک: قسمت سوم

مبانی هنر در شرق و غرب

سینما: هنر تکنولوژیک

قسمت سوم

 

سینما اکنون عمومی ترین هنرهاست، و فیلم های سینمایی چه آنها که از طریق تلویزیون نمایش داده می شود، چه آنها که در سال سینما به تماشایشان می نشینند، اصول تفکر جدید را در سطح افکار عمومی چونان «ارزش» نمایش می دهند. در واقع اکنون سینما بزرگترین مظاهر هنری انسان تکنولوژیک به شمار می رود.

 

تاثیر تلویزیون و سینما به جهت سهل و ساده بودن آنها، حتی برای جوامعی که سطح سواد خواندن و نوشتن در آن بسیار نازل است، عمیق و جدی است. این دو رسانه ساعت ها از زندگی روزمره آدمی را به خود اختصاص می دهند، در واقع سینما به مثابه یک وسیله ای فراتر از اسباب ارتباط جمعی، زندگی آدمیان را در نوردیده، و تمامی اجزاء و عناصر فرهنگی و حیاتی او را مورد تاخت و تاز قرار داده، و سبب ویرانی و نابودی فرهنگ های سنتی شده، و ارزش های غربی را از طریق آن بر جوامع سنتی تحمیل کرده است.

 

از اینجا هنر تکنولوژیک مجالی برای تفکر معنوی فراهم نمی کند. حتی آنچه که به نام سینمای بومی در میان اقوام و طوایف جهان تعبیر می شود، فرهنگ ها و روایت ها و داستان های تاریخی و اجتماعی سنتی را در حکم ماده تابع صورتِ نوعیِ فرهنگ غرب می کند. نظرگاه و منظر نهایی هنرمندی که از دریچه دوربین و تروکاژهای سینمایی به فرهنگ سنتی و دینی قدیم نگاه می کند، نمی تواند از ورای ارزش ها و اصول تفکر جدید باشد. بدین معنی در یک منظر ساحت معنوی حیات آدمی به حجاب کشیده می شود.

 

تروکاژهای سینمایی که برای نشان دادن معجزات انبیاء بنی اسرائیل و عیسی (ع) و بسیاری از حوادث محیرالعقول اساطیری، و حتی حوادث طبیعی و عادی زندگی بشر در کار می آید، خود بالذات با مکر و ریای عملی و نظری دوره جدید مناسبت دارد و خود چون ابزاری تکنیکی برای نیل به مقاصد هنری جدید منشأ اثری دارند.

 

تروکاژهای سینمایی را می توان با پرسپکتیو در نقاشی مقایسه کرد، با این دو امور متعالی و اشیاء و اموری که در عوالم مختلف رخ می نمایند، در عالم محسوس صورت این جهانی پیدا می کنند، در اینجا بیشتر اراده و قدرت بشری ظاهر می گردد. از این نظر است که طی دوران پیدایی عکاسی و سینما تسلط بر طبیعت افزون تر از گذشته شده است.

 

مطالعه تاثیر این دو در تحقیقات علمی که استیلای انسان را بر جهان بیشتر می کند، خود به نحوی در کنار سینما به مثابه هنر، که صورت خیالی سناریوهای مختلف را مجسم می کند، و به مضامینی می پردازد که با اخلاق، سیاست و ارزش های جدید منطبق است، قابل تأمل است. امپریالیسم و اقتدار فرهنگی غرب که از طریق هیأت های تألیفی تعلیم و تربیت، فرهنگ جدید را ملاک نظر و عمل قرار می دهد، بیشترین بهره را از سینما و تلویزیون می برد.

 

اسرافیل :: سیر تفکر معاصر جلد اول: محمد مددپور