سیر تفکر معاصر: غرب زدگی: تجدد دینی: پایان کار تجدّد سید جمال الدین اسدآبادی: قسمت اول
سیر تفکر معاصر
غرب زدگی
تجدد دینی: پایان کار تجدّد سید جمال الدین اسدآبادی
قسمت اول
اگر بزرگترین معماران تجدد دینی در ایران من جمله سید جمال الدین اسدآبادی و شاید ازلیانی چون میرزا آقاخان و شیخ احمد روحی و منورالفکرانی چون طالبوف و ملکم داعی «اتحاد اسلام» بوده اند، باید آن را با «ناسیونالیسم جدید» در پیوند دید.
بحث در پیدایش ملت و معنی جدید آن است. ملت با ظهور تفکر جدید که بر طبق آن بشر خود را واضع ارزش ها و ملاک حق و حقیقت می داند به وجود آمد. شعار «اتحاد اسلام» هم تفسیر شریعت اسلام با قواعد اجتماعی و مدنی غرب بود و دیدیم که با این تفسیر بر خلاف آنچه حامیان اتحاد اسلام انتظار داشتند، تفرقه از میان نرفت بلکه شدید تر شد.
پس اگر به شعار اتحاد اسلام با توجه به سیر تاریخ خاورمیانه نظر کنیم می بینیم که منافاتی با ناسیونالیسم و اعطای شأن شریعت به ملت نداشته است.، به خصوص که داعیان «اتحاد اسلام» رسوم رایج و شایع را رسم مسلمانی نمی دانستند. بنابراین اگر از دیانت و ملت و ایمان سخنی در میان است صرفا ایمان و دلبستگی به تجدد است.
اتحاد اسلام نیز در در مسیر همین تجدد باید چهره بندد نه آنکه به معنی رجوع به اسلام اصیل تلقی شود، با این وجود در این میان تنها سید جمال الدین اسدآبادی داعیه دینی اش جدی تر بود، اما از دیگران نیز بنا به تاکتیک کلی خود استفاده می کرده است.
اسرافیل :: سیر تفکر معاصر جلد دوم: محمد مددپور
