بیداری اسلامی: ابعاد تمدنی بیداری اسلامی و تقابل آن با جنگ تمدن ها در غرب 1

بیداری اسلامی

ابعاد تمدنی بیداری اسلامی و تقابل آن با جنگ تمدن ها در غرب 1

 

موضوع بحث، مقابله با بیداری اسلامی و نظریه تمدنی بیداری اسلامی با استراتژی سیاسی جنگ تمدن هاست. واژه هایی که در این بحث به کار می روند، از طرفی «بیداری اسلامی»، «انقلاب اسلامی»، «تمدن اسلامی» و «هویت» است. در طرف دیگر، بحث «جنگ تمدن ها» است و واژه «استراتژی سیاسی». این واژه بیش از اینکه نظریه فرهنگی بزرگی باشد، با نام استراتژی سیاسی از آن یاد می کنیم که نشان می دهد این نظریه بیشتر سیاسی است تا واقعی.

 

جنگ تمدن ها، ساخته تمدن غرب و گفتمان مدرن است و تفکر «استشراقی» یا نظریه هایی که پشتوانه همه اینهاست، از آن مستشرقین است. یک اصطلاح را هم اجازه بدهید بگوییم و چون بازکردنش هم خیلی وقت گیر است، فقط در ذهن باشد به نام تفکر سوبژکتیویته. این را هم قسمت دوم بحث داشته باشید.

 

به نظر می آید که ما وقتی بخواهیم بیداری اسلامی اخیر را بفهمیم، چیزی را می توانیم بفهمیم که با ما «نسبت» داشته باشد. حالا شاید از این جنبه نتوانیم به غربی ها خیلی ایراد بگیریم، چون آن ها هم چیزی را که می فهمند، می گویند یا لااقل می خواهند به زور به ما بفهمانند. شاید بتوانیم به آن ها حق بدهیم. برای آنها دموکراسی غربی و لیبرال دموکراسی ملاک است و هر چیزی را با همان مقایسه می کنند. خوب ما هم همینطور هستیم: چیزی را می توانیم بفهمیم که با ما نسبتی داشته باشد. این نیست که صرفا بگوییم می رویم و در این وقایع نگاه می کنیم و این ها را بررسی می کنیم و هرچیزی را که فهمیدیم، می گوییم.

 

ما چه چیزی را می توانیم بفهمیم؟ وقتی می توانیم بفهمیم که نسبتی با ما داشته باشد. این نسبت را باید بفهمیم که چیست. یعنی شما دو دایره متداخل را در نظر بگیرید؛ قسمتی از آن با ما مشترک است. ما یک سلسله ممیزات خودمان را داریم و آنها هم ممیزات خودشان را دارند؛ ولی در این وسط مشترکاتی هست. حال ابعاد این قسمتی که مشترک است چه اندازه است؟ ده درصد، بیست درصد یا پنجاه درصد تفاوت وجود دارد و اختلاف داریم؟ ولی در این که فضای مشترکی بین ما و اینها هست شکی نیست که این را هم بررسی می کنیم. غربی ها نیز همینطور هستند. البته آنها نمی خواهند نگاه کنند و می خواهند بیشتر، دیگران را جزئی از خودشان بدانند. لذا این را ما در قالب بیداری اسلامی و البته، انقلاب اسلامی خودمان می سنجیم و از آن طرف، آنها با نظریه استراتژی سیاسی جنگ تمدن ها به ما نگاه می کنند.

 

اسرافیل: تمدن برتر: نظریه تمدنی بیداری اسلامی و طرح عالم دینی: موسی نجفی