تهاجم فرهنگی

.

تهاجم فرهنگی| نویسنده حجت مهدوی| سرباز عقل: فرهنگ: تعاریف بسیار زیادی برای فرهنگ ارائه شده است. اما در یک تعریف کلی می توان گفت که فرهنگ عبارت است: از مجموعه ای از باورها، ارزش ها، آداب و رسوم، اخلاقیات، سنت ها، هنر، مراسمات، نمایش ها، معماری، موسیقی، پوشش، عرف ها و ... . در واقع فرهنگ تمام آن چیزهایی است که یک جامعه در طول زمان تولید می کند چه مادی مثل آثار هنری، خط، موسیقی، بناهای تاریخی و ... ، و چه معنوی مثل عقاید، سنت ها، رسوم و ارزش ها و ... .

فرهنگ همچون روح و روان یک کشور می ماند و کوچکترین تغییر و تحولی در آن تغییرات بسیار بنیادی و حیاتی بر روی سیاست، اقتصاد، صنعت، آموزش و پرورش، ارزش های اجتماعی، اخلاقیات و رفتارهای مردم یک کشور می گذارد. لذا امروزه کشورهای مهاجم و استعمارگر سعی می کنند برای تسلط بهتر، سریعتر و عمیق تر بر کشور هدف از امکانات خود برای تغییر فرهنگ آن کشور استفاده کنند. از این نظر در کنار تهاجم نظامی و اقتصادی نوعی از جنگ و هجوم شکل گرفت که آن را تهاجم فرهنگی می گویند.

.

تهاجم فرهنگی:

.

تهاجم فرهنگی زمانی اتفاق می افتد که یک جامعه سعی می کند فرهنگ خود را بر فرهنگ دیگری تحمیل کند، یا آن فرهنگ را تخریب کند، یا آن فرهنگ را تغییر و دگرگون کند. در تهاجم فرهنگی معمولا هجوم به روش نظامی، اقتصادی و سیاسی نیست اما برای تهاجم فرهنگی به یک کشور ممکن است از ابزارهای اقتصادی و سیاسی نیز استفاده بشود. هر چند از اهداف نهایی تهاجم فرهنگی تسلط بر سیاست و اقتصاد یک کشور نیز هست. از آنجایی که امروزه هزینه هجوم نظامی به یک کشور بسیار بالاست به راحتی نمی شود از طریق نظامی بر یک کشور مسلط شد، لذا دولت های مهاجم سعی می کنند ابتدا با تغییر فرهنگ کشور هدف، افکار عمومی آن کشور را بر ضد حکومت و دولتشان تغییر دهند و آنها را نسبت به فرهنگ خود بیگانه کنند. در تهاجم فرهنگی سعی دشمن بر این است که باورها، ارزش های اجتماعی، رفتارها، سنت ها و آداب و رسوم جامعه هدف را تخریب کند یا به نفع خود و در راستای اهدافش تغییر دهد و از این طریق راه را برای تسلط بر آن کشور هموار کند زیرا هنگامی که مردم یک جامعه از فرهنگ خود دور شده باشند یا از آن متنفر باشند و بخواهند آن را تغییر دهند مقاومت در مقابل کشور مهاجم به شدت کاهش می یابد بنابراین راحت تر می توان در یک جنگ بر آنها پیروز شد.

همانطور که مقام معظم رهبری نیز فرمودند:« در تهاجم فرهنگی یک مجموعه سیاسی یا اقتصادی برای رسیدن به مقاصد خاص خود و اسارت یک ملت، به بنیان های فرهنگی آن ملت هجوم می برد. در این هجوم باورهای تازه ای را به زور و به قصد جایگزینی بر فرهنگ و باورهای ملی آن ملت وارد می کنند.» (بیانات مقام معظم رهبری 21/5/1371)

معمولا کشورهایی دست به تهاجم فرهنگی می زنند که از لحاظ رسانه ای، فرهنگی و سیاسی قدرت بسیار زیادی دارند که رهبر انقلاب در مورد فعالیت های این کشورها واژه «ناتوی فرهنگی» را به کار می برند. وی ناتوی فرهنگی را اینگونه تعریف می کند: «مجموعه زنجیره ای به هم پیوسته رسانه های گوناگون – اینترنت، ماهواره، تلویزیون و رادیو- که در جهت مشخص حرکت می کنند. تا سر رشته تحولات جوامع را به عهده بگیرند؛ اینها صهیونیست ها و سرمایه دارها هستند و عمدتا هم در آمریکا و اروپا هستند.» (بیانات مقام معظم رهبری 18/8/85) سرباز عقل

.

ابزارهای تهاجم فرهنگی:

کشورهای مهاجم برای رسیدن به مقصود خود که همان تغییر و تخریب فرهنگی باشد از ابزارها و وسایل گوناگونی استفاده می کنند که در زیر به اختصار معرفی می شوند:

.

            1-    رسانه های جمعی در سطح جهانی و ملی: رسانه های جمعی به دلیل قدرت بسیار بالای خود در ارائه پیام های گوناگون به تعداد بسیار زیادی از مردم در نقاط مختلف دنیا همواره مورد توجه بسیار زیاد دولت ها برای تهاجم فرهنگی بوده است. تحریف واقعیت و تغییر تاریخ مثل آن چیزهایی که فیلم های هالیوودی ارائه می دهند.، استفاده از تبلیغات در سطح جهانی برای شناساندن کالاها، باورها، ایده ها، سنت ها و رسوم یک فرهنگ خاص در جهت تحمیل و معرفی آن به فرهنگ های دیگر، و از همه مهمتر وارونه سازی معانی مفاهیم مثل چشم و هم چشمی و مصرف زیاد به خاطر مد به جای صرفه جویی، بی بند و باری و آزادی های جنسی به جای غیرت و تعصب. به گونه ای که اگر فردی با این معانی جدید مخالفتی داشته باشد از طرف مردم متحجر، بی سواد و بی فرهنگ شناخته شود. شبکه های خبری گسترده مثل بی بی سی و ... برای ارائه اخبار کذب در جهات منافع صاحبان آنها.

.

             2-    اینترنت و فضای مجازی: به دلیل گستردگی و استفاده بسیار زیاد اینترنت و فضای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی در سطح جهانی و عدم کنترل دولت ها و حکومت ها بر آن فرصت خوبی برای تغییر اذهان، گرایش ها، سلیقه ها و در نهایت فرهنگ ها به وجود آمده است. امروزه گستره فضای مجازی در سراسر جهان از روستاهای دور افتاده گرفته تا کلان شهرها باعث شده است تا یک ایده و نظر به راحتی در سراسر جهان بدون نظارت و کنترل دولت ها منتشر شود و تاثیر خود را بگذارد. از این نظر فضای مجازی ابزار بسیار مناسبی در جهات القاء و تحمیل یک فرهنگ و تخریب دیگر فرهنگ ها در راستای تهاجم فرهنگی است.

.

             3-    کالا های صادراتی: کالاها می توانند حاوی پیام باشند. کالاها می توانند ما را تغییر دهند، سلیقه ما را دگرگون کنند، سبک زندگی ما را عوض کنند، مصرف گرایی و تجمل گرایی را رواج دهند، چشم و هم چشمی را گسترش دهند، نیازهای کاذب بیافرینند، نیازهای جنسی،  بی بندو باری و فساد را ترویج کنند. کالاهایی که از یک کشور به کشور دیگر صادر می شوند می توانن اینگونه فرهنگ آن کشور را تغییر دهند. کالاهایی مثل لباس، لوازم آرایشی، وسایل ارتباطی، حتی وسایل ورزشی و تفریحی، لوازم خانه همه و همه می توانند حاوی فرهنگ کشور مهاجم باشند و به راحتی ظاهر و باطن فرهنگ ما را تغییر دهند. سرباز عقل

.

             4-    در کنار موارد گفته شده، می توان به نمونه های زیر نیز اشاره کرد: ترویج ابتذال جنسی، رواج فرقه ها و عرفان های نوظهور مثل اوشو، یوگا، شیطان پرسیتی، عرفان حلقه، فرقه دالایی لاما و ...، تخریب شخصیت های بزرگ فرهنگی، علمی و دینی، تضعیف دین و باورهای دینی و تلاش برای جدا کردن آن از سیاست، رواج انسان گرایی و کنار گذاشتن خدا به عنوان ولی حاکم بر زندگی بشریت و ... .

.

چه باید کرد:

.

همچون دیگر اقدامات دشمن اولین کاری که در مواجه با تهاجم فرهنگی انجام داد شناخت کامل دشمن و فعالیت های او و آگاهی از سازوکارها، ابزارها، نقاط قوت و نقاط ضعف او است. همانگونه که امام صادق (ع) نیز می فرماید: « کسی که عالم و آگاه به زمان خود باشد شبهات بر او هجوم نمی آورند»

دومین کاری که باید کرد تقویت و بالا بردم سواد عمومی، رسانه ای و فرهنگی مردم است. تقویت فرهنگ، باورها و ارزش های اجتماعی باعث می شود که افراد به راحتی مغلوب فرهنگ مهاجم نشوند.

از مسائلی که دشمن سعی می کند با بزرگ کردن آن روحیه مردم و به خصوص جوانان را تضعیف کند و از این راه آنان را از حکومت، دولت و فرهنگ نا امید کند تاکید کردن بر روی فقر و بیکاری است. لذا با تقویت اقتصاد و زدودن فقر و بیکاری و گرانی می توان مردم و به خصوص جوانان را نسبت به کشور خود امیدوار و علاقه مند کرد.

از دیگر اقداماتی که برای خنثی کردن هجوم فرهنگی انجام داد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

امر به معروف و نهی از منکر در سطح تمام جامعه. افزایش نهادهای مذهبی و دینی در تمام نقاط کشور، معرفی سنت ها و آداب و رسوم و جلوگیری از از بین رفتن آنها، تلاش برای ارائه و صدور ارزش ها، آداب و رسوم و سنت ها به دیگر کشورها، تبادل فرهنگی با کشورهای همسایه و کشورهایی که از نظر فرهنگی با کشورمان قرابت و نزدیکی دارند، تغییر در سیستم آموزشی برای ایجاد و آموزش مفاهیمی همچون سواد رسانه ای.

.

((کپی برداری از سرباز عقل فقط با ذکر منبع مجاز است)

 

سرباز عقل

مطالب پیشنهادی:

خانواده در ماهواره

کودک و انیمیشن: نفوذ فرهنگی در قاب تصویر متحرک