سرمایه داری و دولت رفاه. سبک مدیریت، عمل زدگی و ارزش های فروپاشیده

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

سرمایه داری و دولت رفاه: سبک مدیریت، عمل زدگی و ارزش های فروپاشیده

 

سپس تحول صنعتی اتفاق می افتد و به این جمع بندی می رسند که با تحول صنعتی می توانیم تولید و توزیع «قدرت و ثروت» را به سبک صرفا مادی، مدیریت کنیم. حتی اتوپیای جامعه بی طبقه در اروپا  مطرح می شود، اما این اتوپیا در هم می شکند و به شکست می انجامد. اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست، پروژه توزیع مساوی «قدرت و ثروت» به حاشیه می رود و دموکراسی های رفاهی و «دولت رفاه» مطرح می شود، اصل بر «آزادی با قرائت تفکر سرمایه داری» گذارده می شود، اما برای اینکه صدمات را به حداقل برسانند، اضطرارا دولت ها به سیاست های رفاهی هم تن می دهند...

 

... یک تور ایمنی برای فقرا، پهن می شود، اما صرفا بدان جهت که بر سرمایه داران، نشورند؛ یعنی باز هم دفاع از حریم ثروت و قدرت سرمایه داران است که حتی ایده «دولت رفاه» و بیمه «تامین اجتماعی» را پیش می کشند؛ زیرا چنانچه می دانید در قرن 19 که نظام های صنعتی و ماشینی و کارخانه ها مستقر و مسلط می شوند شورش های کارگری هم در سراسر اروپا آغاز و موج سوسیالیسم به حوزه مباحث حقوق بشری و اقتصاد و سپس سیاست وارد می شود اما در نهایت، مهار شده و به نوعی واکسینه سازی نظام «سرمایه داری لیبرال» می انجامد، تا این سیستم ظالمانه در برابر پدیده های ناخواسته رشد سرمایه داری صنعتی، سقوط نکند.

 

اما هیچ یک از این بحث ها با استدلال های فلسفی منسجم و تا نهایت منطقی خود پیش نمی رفت و حتی پشت صحنه «دولت رفاه» هم آنگونه که مطرح شد، برهان فلسفی و اخلاقی نبود.

 

نمی گویم که برای دولت رفاه نمی توان برهان اخلاقی آورد، اما در مسیر تاریخی طرحِ نظریه دولت رفاه در اروپا، بحث فلسفی یا اخلاقی مهمی صورت نگرفته است. تنها سخن از این بود که تضادهای درون نظام سرمایه داری، دارد به بن بست می رسد و شورش های کارگری سر گرفته است، حال چه کنیم که نظام سرمایه داری بماند؟ به تعبیر مارکس، روند «به سر عقل آمدنِ» سرمایه داری بود.

 

سرمایه داری اگر به بیمه های تامین اجتماعی و بیمه های کارگری تن داد، نه از باب استدلال های فلسفی،  اخلاقی و حقوق بشری (هر چند با این پوشش)، بلکه برای تضمین بقای نظام سرمایه داری بود؛ زیرا فهمید که اگر بخواهد به شیوه خالص سرمایه داری لیبرال، پیش رود متلاشی می شود. پس مجبور است مقداری جانبدارانه به مسائل حقوق اجتماعی، تن دهد و به مشکلات دیگران هم کمی فکر کند.

 

سرباز عقل: علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت: حسن رحیم پور ازغدی