دوره رنسانس در غرب و ظهور غرب مدرن و تاثیر اومانیسم و مدرنیسم بر رنسانس

دوره رنسانس در غرب و ظهور غرب مدرن و تاثیر اومانیسم و مدرنیسم بر رنسانس

 

دوره رنسانس (کور رنسانس) سرآغاز عالم غرب مدرن است. غرب مدرن به مثابه یک عالم تاریخی با دوره رنسانس آغاز می شود. به عبارت دیگر، دوره رنسانس کور تولد عالم مدرن است. دوره رنسانس از اواسط قرن چهاردهم میلادی آغاز می شود و تا دهه دوم قرن شانزدهم ادامه پیدا می کند. به عبارت دیگر می توان آغاز و پایان کور رنسانس (دوره رنسانس) را اینگونه اعتبار کرد: آغاز دوره رنسانس (حدود 1340 میلادی) و پایان دوره رنسانس (سال 1517 میلادی).

 

اصطلاح رنسانس و دوره رنسانس

 

رنسانس در لغت به معنای نوزایی و تولد دوباره است. در واقع با ظهور عالم غرب مدرن (با شروع دوره رنسانس) تدریجا این تلقی پدیدار گردید که گویی عالم و آدم نوینی ظاهر شده است. در ایتالیای قرون چهارده و پانزده میلادی به ویژه  در میان نویسندگانی که اومانیست نامیده می شدند این احساس به وجود آمده بود که وضع تازه ای در حال ظهور است و آن را رنسانس و دوره رنسانس نامیدند.

 

در واقع مدرنیست ها و اومانیست ها کانون توجه خود را بر میراث ادبی و فلسفی بر جامانده از یونان و روم باستان متمرکز کرده بودند. نویسندگان و شاعران و هنرمندان اومانیست به میراث هنر و ادبیات تئوسانتریک غرب قرون وسطی چندان علاقه ای نداشتند، آنها شروع به فراگیری و تفسیر و بازخوانی میراث ادبیات یونانی و لاتین باستان نمودند. اما جان و جوهر حرکت اومانیست ها بازگشت صرف و تقلید محض از میراث فرهنگی- ادبی غرب باستان و احیاء و کوشش برای تکرار آن نبود.

 

ادیبان و شاعران و فیلسوفان مدرنیست، تحت لوای جنبش ادبی اومانیستی، در واقع میراث فرهنگ و ادبیات و تفکر غرب باستان را در افق مدرنیته و در ذیل روح عالم غرب مردن (یعنی اومانیسم یا همان اصالت نفس اماره بشری) بازخوانی کردند. جان و جوهر فرهنگ و هنر و ادبیات و تفکر رنسانس و دوره رنسانس، اومانیسم یعنی سیطره نفس اماری بشر است. بنابراین در دوران تاریخی ای که دوره رنسانس نامیده می شود، میراث ادب و فرهنگ غرب باستان در افق مدرنیته و اومانیسم بازخوانی می شود و بدینسان تفکر و فرهنگ و هنر رنسانس و دوره رنسانس به مثابه اولین صورت ظهور تفکر و فرهنگ و ادبیات و هنر عالم مدرن فعلیت پیدا می کند.

 

از این رو در بحث از مفهوم و معنای اصطلاحی واژهرنسانس (و دوره رنسانس) باید گفت که کور آغازین عالم غرب مدرن را اصطلاحا رنسانس و یا دوره رنسانس می نامند. رنسانس و دوران رنسانس، سپیده دم ظهور غرب مدرن (صدر تاریخ مدرن) است، در این دوران (دوره رنسانس) است که عالم غرب مدرن تاسیس می شود. دوره رنسانس و رنسانس اولین صورت ظهور اومانیسم و مدرنیته در مقام «روح» و «جان» عالم تجدد است.

 

آنان (پژوهشگران دوره رنسانس) نشان دادند معنایی که در اصطلاح رنسانس (و دوره رنسانس) وجود دارد ساخته و پرداخته مورخان دلباخته رنسانس و دوره رنسانس در قرن های نوزده و بیستم نیست، بلکه این اصطلاح (رنسانس و دوره رنسانس) در آثار خود دوره رنسانس هم به کار می رفته است.

 

در واقع در قرون چهاردهم و پانزدهم میلادی عده ای از متفکران و مورخان و نویسندگان (به ویژه در ایتالیا) با توجه به تغییر عمومی حال و هوا و احوال نفسانی و نحوه سلوک انسان ها، اجمالا نشانه های تغییر شرایط و ظهور عهد و عالم جدید را دریافته بودند و با اطلاق عنوان رنسانس و دوره رنسانس، می خواستند از ظهور و پدیدار شدن وضع جدید (دوره رنسانس) سخن بگویند.

 

بی تردید زمینه های بروز این تغییرات در سیر تطور غرب در سده های پیشین آن بوده است اما در قرن چهاردهم میلادی است که تاریخ غرب آمادگی حمل صورت نوعی مدرنیته را پیدا می کند و بدین سان عالم غرب مدرن با شروع دوره رنسانس آغاز می شود.

 

ویلهلم دیلتای (فیلسوف تاریخ) در مجموعه آثار خود با اشاره به تغییری که در اروپای قرن چهاردهم میلادی پدیدار می شود (دوره رنسانس)، عنوان می کند که متافیزیک کلیسایی قرون وسطایی (همان که ما از آن تحت عنوان متافیزیک نیست انگار تئوسانتریک  نام می بریم) که در سراسر قرون وسطی بر روح اروپایی حاکم بوده است، در قرن چهاردهم دچار سستی و ضعف می شود و اقتدار خود را از دست می دهد.

 

از نظر بعضی پژوهشگران دوره رنسانس مانند پل اسکار کریستلر که دوست و همکار ارنست کاسیرر نیز بوده است، به طور تقریبی می توان سال های میان 1300 تا 1600 میلادی را در اروپای غربی دوره رنسانس نامید.

 

بدینسان در مقام جمع بندی می توان گفت که رنسانس (دوره رنسانس)، عنوان یک دوران (کور) از اکوار تاریخ غرب مدرن (ادوار تاریخ غرب مدرن) است. کور رنسانس (دوره رنسانس)، دوران تولد و ظهور آغازین عالم غرب مدرن و آغاز سیطره اومانیسم و مدرنیته است. در بررسی تاریخ عالم غرب مدرن متوجه می شویم که غرب مدرن از هنگام پدیدار شدن در قرن چهاردهم میلادی تا امروز، دوران هایی را از سر گذرانده است. دوره رنسانس (رنسانس) به عنوان یکی از این دوران ها، دوره ظهور آغازین و اولیه غرب مدرن است و اگر چه در کنار دیگر اکوار عهد جدید در ذیل اومانیسم و مدنیته فعلیت یافته است اما در عین حال  دارای ویژگی ها و مختصات مربوط به خود نیز می باشد.

 

سرباز عقل: دوران رنسانس: شهریار زرشناس

دوره رنسانس در غرب و ظهور غرب مدرن و تاثیر اومانیسم و مدرنیسم