سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

مشخصات بلاگ
سرباز عقل

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»
«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم»
خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. (قرآن کریم. سوره مبارکه رعد آیه 11)

۱۵ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «تجدّد» ثبت شده است

سیر تفکر معاصر در ایران

غرب شناسی و غرب زدگی

 

در دوره جدید، تجدد زدگی با شعار اخذ بدون تصرف تمدن فرنگی  در ایران آغاز شد، در این مرحله ایرانیان مانند همه امور، اقتباس را از ظواهر زندگی غربی که آسان یاب تر است آغاز کردند و کمتر متذکر اصل و روح آن شدند. بدین ترتیب عملا تجدد ایرانی به طور عمده با مسئله تقلید از ظواهر زندگی مردم اروپا آغاز شده و در تغییر لباس و اثاث خانه و شیوه گذران صنعتی متوقف مانده و کمتر تاملی در فرهنگ و فلسفه که تبیین کننده مفهوم نو جهان و انسان و خدای جدید بورژوازی بود، رخ داد. و این امر که باید سیر عادی معرفت بشری از ظاهر به باطن، از پدیدار به ماهیت رخ دهد، در امر تجدد عصر ناصری و انقلاب مشروطه و پس از آن حاصل نگردید. چنانکه در گذشته نیز افرادی قشری با پوشیدن لباس اهل علم یا صوفیه بدون آنکه درکی از مقامات علمی و مسالک عرفانی داشته باشند، چنین می کرده اند.

  • سرباز عقل

غرب شناسی

تهاجم فرهنگ رسانه ای غرب 1

 

تهاجم فرهنگی حادثه بزرگی در تاریخ معاصر است و به این جهت به آسانی نمی توان آن را درک کرد. منتها ما معمولا به این دشواری و قصور فهم آگاه نیستیم و چه بسا کسانی خیال کنند که با ترتیب مجالس سخنرانی و نوشتن چند کتاب و رساله و مقاله خطابی و جدلی و استدلالی مشکل را حل می کنند. مصیبت وقتی است که جاهلان بخواهند گره کار را از طریق خشم و هیاهو و بدزبانی و ضرب و شتم بگشایند. پس آیا باید به تهاجم فرهنگی تسلیم شد و هیچ مقاومتی در برابر آن نکرد؟

 

تا ندانیم که تهاجم از کجا آغاز شده و چه هدفی دارد و سلاحش چیست، چگونه می توانیم در برابر آن بایستیم؟ من نگفتم که تهاجم فرهنگی مهم نیست، بلکه سخن این بود که چون این تهاجم جز در موارد خاص دانسته نیست، نسخه علاج قطعی برای آن نمی توان نوشت. با وجود این، نباید پنداشت که غرب در این تهاجم پیروز می شود، این تهاجم در حقیقت آغاز شکست غرب پس از غلبه دویست ساله سودای پیروزی قطعی بر همه چیز و همه جاست.

  • سرباز عقل

دین و تجدّد

مواجه یهودیت، مسیحیت و اسلام با تجدّد

قسمت سوم

 

در دوره متأخر، فلسفه و علوم طبیعی و انسانی جولان داد و متجددین را گرفتار کرد و سرانجام پس از انقلاب اسلامی نحله های پراگماتیستی- لیبرالیستی و بالاخره متدلوژی و اندیشه باز پوپری که بر مبنای غیر از وحی و الهام آسمانی و القائات رحمانی تکوین یافته است، آفت معرفت دینی انقلاب و حوزه ها گردید. اما ایمانیان که از سرچشمه ایمان و تفکر معنوی حضرت امام (ره) برخوردار بودند، روح خبیث این اندیشه را درک کردند و به معارضه با آن پرداختند.

  • سرباز عقل

دین و تجدّد

مواجه یهودیت، مسیحیت و اسلام با تجدّد

قسمت دوم

 

همان غربی که خدایانش از معصومیت مبرا بودند و آدمش بی گناهی را نمی شناخت، مسیحیت را نیز در اندیشه ی شرّ مستغرق ساخت. اما مسیحیت قرون وسطی هرچه بود از چاله هرز این شرارت ذاتی در مراتبی رهایی یافت و حتی بر این نظریه یونانی زده روح معنوی دمید و آن را تعالی بخشید.

 

دوران تجدید حیات فرهنگی یونان و روم، با آغاز رنسانس و تفکر اومانیستی به مثابه جوهر این دوران، پایان عصر معنویت و ایمان مسیحی سنتی بود. در دوره جدید حقیقت دین مسیحیت در سیطره تفکر بشر انگارانه به کل مستور و نهان شد و فِرَق کهن صورت کاملا جدید به خود گرفتند.

  • سرباز عقل

دین و تجدّد

مواجه یهودیت، مسیحیت و اسلام با تجدّد

قسمت اول

 

دین یهود از آغاز عصر متافیزیک با یونانیت و روح ناسوتی آن آمیخته است، اما تجدّد زدگی پیش از آغاز متافیزیک و تفکر یونانی بر دین یهود عارض شده بود. این دین در چند مرحله تفسیری جدید به خود گرفت و تحت تاثیر افکار غیر دینی قرار داشته است. در طی این مراحل فراماسونری بر ویرانه های اصولی سنتی اندیشه یهودی- یونانی و معماران آزاد مسیحی شکل گرفت. در واقع دراین فراشد اصول کهن یهودیت در اندیشه ی اومانیستی منحل و دگرگون شد.

  • سرباز عقل

سیر تفکر معاصر

غرب زدگی

تجدد دینی: پایان کار تجدّد سید جمال الدین اسدآبادی

قسمت اول

 

بحث در پیدایش ملت و معنی جدید آن است. ملت با ظهور تفکر جدید که بر طبق آن بشر خود را واضع ارزش ها و ملاک حق و حقیقت می داند به وجود آمد. شعار «اتحاد اسلام» هم تفسیر شریعت اسلام با قواعد اجتماعی و مدنی غرب بود و دیدیم که با این تفسیر بر خلاف آنچه حامیان اتحاد اسلام انتظار داشتند، تفرقه از میان نرفت بلکه شدید تر شد.

 

داعیان  «اتحاد اسلام» رسوم رایج و شایع را رسم مسلمانی نمی دانستند. بنابراین اگر از دیانت و ملت و ایمان سخنی در میان است صرفا ایمان و دلبستگی به تجدد است.

  • سرباز عقل

متجدّد کیست؟

 

متجدّد کسی نیست که به کلی منکر ارزش های گذشته شده و به یک باره، بدون تامل، آنچه را جدید است، مقبول بداند.

چنین شخصی هر چقدر هم که شهامت و صداقت داشته باشد باز در امور فرهنگی، سطحی و تازه به دوران رسیده خواهد بود، نه متجدد.

 

افکار نو الزاما عمق همراه ندارد، تعمق کار شخص است و اگر آن نباشد فکر ظاهرا جدید، عکس برگردانی بیش نیست و کمترین ضرری که از آن می توان انتظار داشت علاوه بر عوام فریبی، تبدیل جهل بسیط به جهل مرکب است.

 

محمد مدد پور: سیر تفکر معاصر جلد 3

  • سرباز عقل

غرب شناسی

حجاب: در اسلام، یهودیت و مسیحیت

.

همه مطلب این است که امر به عفت و پاک دامنی برای حفظ و حراست زنان در برابر تجاوز و مزاحمت است، یا به بیان ساده تر ، عفت و پاکدامنی همان مصونیت است. بنابراین تنها هدف اسلام از حجاب ، حفاظت و مصونیت است. حجاب در دین اسلام، بر خلاف حجاب در سنت مسیحیت، نه نشان سلطه و اقتدار مرد بر زن است و نه نشان پیروی و فرمانبرداری زن از مرد. حجاب در دین اسلام، بر خلاف حجاب در سنت یهود، نشان تجمل و امتیاز برخی زنان متاهل اصیل و نجیب نیست. حجاب در دین اسلام فقط نشانه عفت و پاکدامنی برای حفظ همه زنان است.

.

بعضی افراد، به ویژه در غرب، خواستار این هستند که موضوع عفت و پاکدامنی را به منزله عامل امنیت و مصونیت به کلی به تمسخر گیرند. دلیل های آنان این است که بهترین عامل امنیت، گسترش آموزش، رفتار مودبانه و خویشتن داری است. ما می خواهیم بگوییم: اینها خوب اند ولی کافی نیستند. اگر تمدن برای ایجاد امنیت کافی است، چرا زنان در امریکای شمالی جرات ندارند تنها در خیابان تاریک قدم بزنند یا حتی از یک پارکینگ خلوت عبور کنند؟ اگر آموزش راه حل این مسئله است چرا دانشگاه معتبری مانند «دانشگاه ملکه» اساساً برای دانشجویان دختر در محوطه دانشگاه یک سرویس پیاده رو داخلی دارد؟ اگر خویشتن داری پاسخ مسئله است، چرا موارد آزار جنسی در محل کار در رسانه های  خبری همه روزه اعلام می شود؟ نمونه ای از کسانی که در این سالهای  اخیر به آزار جنسی متهم شده اند عبارت اند از: افسران نیروی دریایی، مدیران، استادان دانشگاه، سناتورها، قاضی دیوان عالی قضایی و رئیس جمهوری ایلات متحده امریکا.

.

این یکی از طعنه های بزرگ دنیای امروز ماست که چیزهایی شبیه روسری که نماد قداست اند و راهبه های مسیحی برای نشان دادن سلطه و اقتدار مرد، آنها را به سر می کنند، وقتی زنان مسلمان برای حفظ صیانت از خود به سر می کنند به مثابه نماد مظلومیت ناسزا می شود.

.

بقیه متن در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

مولفه های اجتناب ناپذیر مدرنیته

.

در مقاله ای که در ادامه مطلب می خوانید پنج مورد از مولفه ها و شاخصه های مدرنیته شرح داده خواهد شد که عناوین آن به صورت زیر است:

.

مولفه اول: استدلالی بودن

مولفه دوم: بی اعتمادی به تاریخ

مولفه سوم: اینجایی و اکنونی بود

مولفه چهارم: فروشکنی و تزلزل مابعدالطبیعه های جامع و گسترده قدیم

مولفه پنجم: قداست زدایی از اشخاص

.

متن کامل مقاله در «ادامه مطلب»

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)

  • سرباز عقل

وسیله ها به زندگی ما هدف می دهند

.

وسیله ها هدف سازند

.

سرباز عقل: وسیله هنگامی وسیله است که آن را در رابطه با هدفی تعریف کنیم. آنگاه وسیله ها در تعریف هدف ها دخالت می کنند. هنگامی که انسان واجد وسایل تازه شد، لزوماً واجد اهداف تازه هم می شود. همیشه هدف ها نیستند که ما را به ساختن وسیله ها فرمان می دهند و راهنمایی می کنند؛ گاهی وجود وسایل، اهداف تازه ای را برای ما پدید می آورند. چنین نیست که همواره زندگی ما به وسایل شکل بدهد، بلکه گاه وسایل به زندگانی ما شکل می دهد و ما به تناسب آنها نوع روابط انسانی و نوع رابطه خود را با طبیعت تنظیم می کنیم. ما امروز تکنیک را چنان به زندگی خود راه داده ایم که تصورِ نبودن و نداشتن آن ناممکن شده است.

.

به میدان آمدن وسیله ها، یک تغییر روان شناختی در ما پدید آورده و به طور کلی نگاه ما را به عالم عوض کرده است. امروز کمتر کسی است که به دنیا نگاه ابزاری نکند؛ در حالی که گذشتگان چنین نگاهی را به دنیا نداشتند.

.

منبع: سروش، عبدالکریم و دیگران. سنت و سکولاریسم. انتشارات صراط. تهران. چاپ پنجم 1388 ص 41

  • سرباز عقل