غرب شناسی: غرب: تبادل و تهاجم فرهنگی

 

.

غرب | غرب شناسی | تبادل و تهاجم فرهنگی| سرباز عقل: ... داعیه این است که تهاجم فرهنگی از صفات و آثار دوره جدید و تاریخ متجدّد است و پیش از این هرگز در هیچ جا سابقه نداشته است. برای این که این حکم عجیب به نظر نرسد، توضیح می دهم که اولاً تهاجم فرهنگی را با انتقال و نشر و تبادل و بسط و تبدل فرهنگی نباید اشتباه کرد. ثانیاً در مفهوم تهاجم فرهنگی که در سال های اخیر مصطلح شده است، قصد استیلا و به طور کلی غرض سیاسی مأخوذ است...

.

در طرح تاریخیِ غربی شدن عالم، مطلب صرفا این نبوده است که فرهنگ های غیر غربی جای خود را به فرهنگ غربی بدهند، بلکه مسئله این بوده است که هر جا و هر قوم که غربی نشود، ناچیز است و این ناچیز، چه در صورتِ ظاهر و سیمای بشر و چه به صورت اشیا یافت شود، جز این قابلیت ندارد که به تملک و تصرف غرب درآید. پس قضیه غرب این نیست که گروهی سوداگر حرص متجاوز در جایی پیدا شده اند و علم و عقل را وسیله تسلط و استیلای خود قرار داده اند. غرب عین این علم و عقل است و در نظر او یک عالم بیشتر وجود ندارد. یعنی غیرت غربی به وجود غیر و مغایر مجال نمی دهد؛ هر چه هست یا باید غربی بشود یا از میان برود.

.

... تهاجم فرهنگی مرحله ای از تاریخ غرب است که در آن از یک سو آرزوی تحقق رویا و سودای جهان یگانة غربی در سرها پرورده می شود و از سوی دیگر چشم ها به پشت پاها دوخته شده و کمتر کسی به افق مقابل می نگرد، و اگر به افق بنگرد تیرگی آن وجودش را از وحشت پر می کند. این عالم را دیگر حتی شاید نتوان عالم غربی خواند. در عالم غربی بشر دائر مدار همه چیز بود، اما در این عالم نمی دانیم چه بر سر بشر آمده و جایگاه او کجاست.

.

معرفی کتاب: اسلام و تجدّد

.   

نام کتاب: اسلام و تجدد	نوبت چاپ: چهارم	تعداد صفحات: 399
پدید آورنده: مهدی نصیری	نوع کتاب: تالیف	زبان: فارسی
ناشر: کتاب صبح	تیراژ: 2000	محل نشر: تهران
سال نشر: 1387	شابک: 8-01-6698-964	از مجموعه آثار غرب شناسی- 2

 

غرب: غرب شناسی: نگاه انسان مدرن به عالم

 

.غرب | غرب شناسی | نگاه انسان مدرن به عالم| سرباز عقل: بشر جدید بشری قانع نیست؛ بشری معترض است. این بشر هیچ چیز را آنچنان که هست نمی پذیرد. برای بشر جدید بدیهی نیست که اشیاء آنچنان که هستند و آنچنان که در تاریخ پدید آمده و رخ داده اند، به بهترین نحو ممکن هستند و رخ داده اند. بنابراین، بشر جدید معتقد است که اگر بتوانیم، حتی معماری عالم را هم تغییر می دهیم. آن سخن حافظ که «عالمی از نو بباید ساخت و ز نو آدمی» در زمان حافظ گوش شنوایی نداشت، ولی امروز این سخن گوش های شنوای بسیاری دارد و اصلاٌ حرف همه همین است. مفهوم ایدئولوژی در جهان جدید چنین چیزی است. اینکه ایدئولوژی جایگزین مذهب شد در حقیقت به این معنا بود که، اولاٌ، مذهب نمی خواهیم و ایدئولوژی انسان ساخته را به جای دین خداساخته می گذاریم؛ ثانیاٌ، مرام ایدئولوژی مرام تغییر است نه تفسیر. ایدئولوژی به تماشا نمی نشیند تا بگوید جهان بالضّروره چنین است یا چنان نیست. بنای ایدئولوژی بر این است که شاید معماری کلّ عالم کج باشد، و لذا ما باید معماری آن را راست، و اندازه های عالم را تصحیح کنیم.

.

نگاه تکنولوژیک به جهان عبارت است از اینکه هر چیز را بالقوه یک مَرکَب سواری ببینیم که باید تا آنجا که در توان داریم از آن سواری بگیریم. معنای عقلانیت ابزاری، که همان عقل مدرن است، همین است که به همه چیز به چشم ابزار نگاه کنیم. از دید این عقلانیت، هیچ چیز غایتِ خود نیست و هیچ چیز در خود تمام نمی شود و مطلوب بالذّات قرار نمی گیرد، بلکه وسیله ای قرار می گیرد برای رسیدن به مطلوبی دیگر، که آن مطلوب دیگر را نیز تنها انسان تعریف می کند. گویی طبیعت از پیش خود هیچ هویتّی ندارد و ما با تصرّفات خود به آن هویت می بخشیم. این وضعیتِ فکریِ امروز ماست.

.

«دانایی در عصر اطلاعات» ، «ارتباط در عصر ارتباطات»

.

.

.

دانایی در عصر اطلاعات | ارتباط در عصر ارتباطات | سرباز عقل: «درباره فواید «انفجار اطلاعات» و «عصر ارتباطات»، حرف های فراوانی زده شده است و همچنان می شود. اما این بعد از پیشرفت بشری نیز، با ناکامی و تبعات خرد کننده ویژه خود رو به رو بوده است. کثرت اطاعات و افزایش رسانه ها و بالارفتن سرانه کاغذ، به هیچ وجه منتج به انسانی داناتر، خردمند تر و صالح تر نشده است. کسانی این عبارت را که «آب، آب همه جا، قطره ای برای نوشیدن هیچ کجا»، استعاره ای مناسب برای بیان وضعیت عصر ارتباطات دانسته اند. وفور و سهولت ارتباطات حتی منتج به ارتباطات عاطفی و انسانی بیشتر بین آدمها هم نبوده است.»

.

 

مطالب پیشنهادی:

دین و دنیا

تکنوپولی: تسلیم فرهنگ به تکنولوژی

تحریم خود بزرگ بینی

انقلاب و استقرار- فرهنگ و تمدن

غرب: غرب شناسی: تکنولوژی و اندیشه تکامل

.

غرب: غرب شناسی: تکنولوژی و اندیشه تکامل

.

غرب | غرب شناسی | تکنولوژی و اندیشه تکامل | سرباز عقل: امروز آن چنان که سیدنی پولارد در مقدمه کتاب گفته است، اندیشه ترقی را مذهب جدید یا جانشین جدید مذهب می نامند و او اذعان دارد که این نام گذاری چندان بی دلیل نیست. اگر غایت و آرمان بشر «تمتع بیشتر از حیات دنیایی با هر قیمتِ ممکن» باشد، پر روشن است که تکنولوژی، محصول معجزه آسای علوم جدید، حلال همه مشکلات خواهد شد. تکنولوژی خواهد توانست که غلبه بشر را بر طبیعت و محیط خویش تحقق بخشد و ابزار و روش های تولید را به مرزی از پیشرفت برساند که انسان حتی مقتدرتر از خدایان یونان باستان و مرفه تر از تمدن باستانی روم و یونان زندگی کند.

.

معنای تکامل و تعالی تدریجی انسان در معارف ما با آنچه که غربی ها در باب ترقی دترمینیستی بشر می گویند زمین تا آسمان متفاوت است. تکامل و تعالی برای ما اصالتاً یک اعتلای معنوی است که لاجرم دارای آثار و برکات دنیایی نیز هست. ما نیز نوعی تعالی که ماشی از حرکت جوهریه است برای انسان قائل هستیم، اما این صیرورتِ تکاملی هرگز یک سیر خطی مستقیم و بی وقفه را در جهت تمتع هر چه بیشتر از حیات دنیایی طی نمی کند.

 

 

مطالب پیشنهادی:

زوال زندگی

دین و دنیا

تکنوپولی: تسلیم فرهنگ به تکنولوژی

تحریم خود بزرگ بینی

انقلاب و استقرار- فرهنگ و تمدن

«انقلاب و استقرار»، «فرهنگ و تمدن»

.

انقلاب و استقرار | فرهنگ و تمدن | سرباز عقل: تحول تاریخی بشر جز از طریق انقلاب ممکن نیست. آنان که این نظریه را نمی پذیرند، به وضع موجود دل بسته اند. در درون انسان میلی برای ماندن هست و میل دیگری هم برای رفتن؛ و این دومی قوی تر است. از آنجا که بشر اهل عادت است و دل به ماندن می سپارد، تحول تاریخی اش جز از طریق انقلاب ممکن نیست. انقلاب یک تغییر دفعی است و ناگهانی روی می دهد و همه عادات گذشته را در هم می ریزد و بنابراین، نمی تواند که صورتی مداوم پیدا کند. «انقلاب دائمی» یک آرزوی شیرین، اما دست نیافتنی است. زندگی فی نفسه ملازم با سکونت  و آرامش و امنیت و امکانِ آینده نگری است. یعنی زندگی بشر ملازم با عاداتی است که او را دعوت به ماندن می کنند و انقلاب کوچیدن است.

.

تقابل «انقلاب و استقرار»، تقابل «فرهنگ و تمدن» است. تمدن همان فرهنگ است که تعین یافته و در پی استقرار بر آمده است. فرهنگ طالب انقلاب است و تمدن طالب استقرار، و بنابراین، چه بسا که تقابل فرهنگ و تمدن به یک تعارض جدی بینجامد. آن چه درباره تمدن غرب روی داده آن است که فرهنگ غرب چیزی جز روش ها و ابزاری که تمدن غرب به وجود آورده است، نیست. یعنی متدولوژی و تکنولوژی صورتِ مبدَّلِ همان فرهنگی هستند که تمدن غرب بر آن تأسیس یافته و این واقعة بسیار عجیبی است. به عبارت ساده تر باید گفت که در تمدن امروز غرب فرهنگی به جز روش ها و ابزار وجود ندارد (و این گفته، صورت اعمّ این سخن مک لوهان را به یاد می آورد که «رسانه همان پیام است») و بنابراین، پذیرش فرهنگ غرب مفهومی جز پذیرش روش ها و ابزار- متدولوژی و تکنولوژی- ندارد و این توهم که ما ابزار را اخذ می کنیم و فرهنگ غرب را رها می کنیم جز سرابی بیش نیست.

 

مطالب پیشنهادی:

تهاجم فرهنگی

زوال زندگی

دین و دنیا

تکنوپولی: تسلیم فرهنگ به تکنولوژی

تحریم خود بزرگ بینی

تکنوپولی: تسلیم فرهنگ به تکنولوژی

.

تکنوپولی | تسلیم فرهنگ به تکنولوژی| سرباز عقل: تا قبل از ظهور تکنوکراسی یا فن سالاری، اندیشه های فرهنگی و آرمان های مقدس و مذهبی، حاکمیت بلامنازع بر نقش ابزار و آلات و کاربرد فن در حل نیازهای جامعه داشتند. بناهای تاریخی و باشکوه، معابد و مساجد و کلیساها و مجسمه ها همه نشان از آن دارد که فن و دانش ابزارهای صنعتی در خدمت آرمانها و عقاید و فرهنگ ها قرار داشت؛ انسان حاکم بود بر صنعت.

.

با ظهور تکنو کراسی شاهد ادعای نوعی برابری فن و صنعت با انسان هستیم: انسان مساوی است با تکنیک. در این جامعه رقابت میان تکنولوژی و فرهنگ بر سر حاکمیت بروز می کند. تا اینکه بالاخره در مسیر این حرکت به مرحله تکنوپولی می رسیم؛ مرحله ای که تکنیک مسلح به ایدئولوژی گشته، به تکنولوژی تحول یافته و حاکم بلامنازع می گردد. در این دوران است که ابزار و تکنیک در اجتماع و فرهنگ هضم نمی شود، بلکه به آن هجوم می برد و خود بر آن می شود که به فرهنگ تبدیل گردد. در اینجاست که باید سنن و آداب، افسانه ها و عقاید، سیاست و مقررات و حتی مذهب برای بقای خود وارد نزاع شده، به مقاومت دست یازد.

.

 

آوازه «جدایی ارزش های اخلاقی و معنوی از مبانی عقلی و علمی» اولین بار از زبان پیشگامان فرهنگ و تکنولوژی و دانش جدید، کپلر، نیوتون، گالیله، فرانسیس بیکن و ... شنیده شد. این ندا صراحت لازم را دارا بود. گرچه افراد یاد شده هرگز زدودن نقش خالق عالم و نفی حاکمیت و مشیت او را بر جهان، در ذهن خود نمی پروراندند، اما ثمره جدایی علم و فن از ارزش های معنوی و دینی، فاجعه ای را به بار آورد که امروز شاهد آن هستیم؛ حاکمیت تکنیک بر اراده و آرمانهای انسانی؛ تسلیم فرهنگ به تکنولوژی، و در یک کلام:

.

 

تکنوپولی (TECHNOPOLY)

.

جامعه آمریکا بدون تردید اولین جامعه ای است که قربانی نظام تکنوپولی شده است. این جامعه که اراده انسانی، ارزش های اخلاقی و مبانی فرهنگی و معنوی در هدایت و حکومت آن کمترین نقشی ندارد، بر آن است تا سیطره خود را بر جهان تحمیل کند. باید با فرهنگ ها و تمدن ها و جوامع دارای مقاومت های عقیدتی و آرمانی، که مانع نفوذ و گسترش نظام تکنوپولی می گردند، به مبارزه بر خیزند. باید فرهنگ را در بستر عشرت برده، آنها را بی تاثیر و نامرئی ساخته و رفته رفته به زوال و نابودی کشاند.

 

 

مطالب پیشنهادی:

خانواده در ماهواره

کودک و انیمیشن: نفوذ فرهنگی در قاب تصویر متحرک

تهاجم فرهنگی

زوال زندگی

دین و دنیا

دین و دنیا

.

دین و دنیا | سرباز عقل: یکی دیگر از نشانه های دوری از عدل و تعادل در عصر ما این است که بشر به دنیا با چشم قهر و تجاوز نگاه می کند. هرگز بشر، در هیچ دوره ای از تاریخ، مثل امروز و به اندازه بشر متجدد با دنیا خصومت نداشته است و عجبا که این نسبتِ خصومت را نسبت طبیعی می انگارند و هرکس یا گروهی را که به آن سر فرود نیاورند، مخالف با دنیا و بهبود زندگی دنیوی می خوانند! در جهان بینی های عصر جدید، دنیا بسیار خوار و خفیف شده است. بشر جدید دیگر دنیا را به چشم مخلوقی که نشان و اثر قدس با خود دارد نگاه نمی کند و اگر سفارش می کند که به دنیا توجه کنند، مرادش حفظ حدود دنیا نیست، بلکه دعوت به تجاوز و تصرف است.پس، در واقع، رعایت دنیا هم اقتضا می کند که بشر از جهان بینی های جدید آزاد شود_ و متذکر باشیم که آزاد شدن غیر از رد و مخالف و ملامت است. دراین جهان بینی ها بشر با نگاه خریداری و تملک به همه چیز می نگرد و تا چنین است، علم و تکنیک و سیاست از استیلا طلبی و خشونت و کین توزی رها و آزاد نمی شود. بشر، از ابتدای خلقت، به دین و دنیا چنان که در غرب و در عالم تجدد به آنها می نگرد نگاه نمی کرده است و چه بسا که در آینده نیز نسبتِ دیگری میان بشر و دنیا برقرار شود، اما به هر حال، این نسبت همواره وجود داشته و وجود خواهد داشت.

.

 

مطالب پیشنهادی:

خانواده در ماهواره

کودک و انیمیشن: نفوذ فرهنگی در قاب تصویر متحرک

تهاجم فرهنگی

زوال زندگی

تهاجم فرهنگی

 

.

.

.

تهاجم فرهنگی| نویسنده حجت مهدوی| سرباز عقل: تهاجم فرهنگی زمانی اتفاق می افتد که یک جامعه سعی می کند فرهنگ خود را بر فرهنگ دیگری تحمیل کند، یا آن فرهنگ را تخریب کند، یا آن فرهنگ را تغییر و دگرگون کند. در تهاجم فرهنگی معمولا هجوم به روش نظامی، اقتصادی و سیاسی نیست اما برای تهاجم فرهنگی به یک کشور ممکن است از ابزارهای اقتصادی و سیاسی نیز استفاده بشود. هر چند از اهداف نهایی تهاجم فرهنگی تسلط بر سیاست و اقتصاد یک کشور نیز هست. از آنجایی که امروزه هزینه هجوم نظامی به یک کشور بسیار بالاست به راحتی نمی شود از طریق نظامی بر یک کشور مسلط شد، لذا دولت های مهاجم سعی می کنند ابتدا با تغییر فرهنگ کشور هدف، افکار عمومی آن کشور را بر ضد حکومت و دولتشان تغییر دهند و آنها را نسبت به فرهنگ خود بیگانه کنند. در تهاجم فرهنگی سعی دشمن بر این است که باورها، ارزش های اجتماعی، رفتارها، سنت ها و آداب و رسوم جامعه هدف را تخریب کند یا به نفع خود و در راستای اهدافش تغییر دهد و از این طریق راه را برای تسلط بر آن کشور هموار کند زیرا هنگامی که مردم یک جامعه از فرهنگ خود دور شده باشند یا از آن متنفر باشند و بخواهند آن را تغییر دهند مقاومت در مقابل کشور مهاجم به شدت کاهش می یابد بنابراین راحت تر می توان در یک جنگ بر آنها پیروز شد.

.

 

مطالب پیشنهادی:

خانواده در ماهواره

کودک و انیمیشن: نفوذ فرهنگی در قاب تصویر متحرک

 

کودک و انیمیشن: نفوذ و تهاجم فرهنگی در قاب تصویر متحرک

کودک و انیمیشن: نفوذ و تهاجم فرهنگی در قاب تصویر متحرک: نوسنده حجت مهدوی| سرباز عقل:  در جریان تماشای انیمیشن از سوی کودکان «تحمیل فرهنگی» رخ می دهد به این معنی که کودک به عنوان مخاطبی با پتانسیل بسیار بالا برای پذیرش و فاقد کوچکترین اراده و مقاومت در مواجه با مفاهیم و مضامین مطرح در انیمیشن، و از طرف دیگر یکسویه بودن و غیر تعاملی بودن انتقال مفاهیم و موضوعات مطرح در انیمیشن و در نهایت اینکه کودک دارای کمترین میزان تعقل، تفکر و قدرت تصمیم گیری برای پردازش، درک، رد و پذیرش اطلاعات ارائه شده در انیمیشن می باشد مورد تحمیل هجمه های فرهنگی مختلف قرار می گیرد. در واقع کودک در مواجه با انیمیشن در معرض نوعی «بمباران اطلاعاتی» قرار می گیرد که در جریان آن انواع اطلاعات غلط، گمراه کننده، مخرب و ضد فرهنگی به راحتی ذهنیت، شخصیت، هویت و روح و روان کودک را شکل می هند. بنابراین والدین باید حساسیت بیشتری به خرج دهند و برای لحظه ای آرام شدن کودک او را در معرض چنین خطراتی قرار ندهند و سعی کنند در صورت امکان ابتدا آن محتوایی که می خواهند کودکشان را با آن سرگرم کنند مورد بررسی دقیق قرار دهند سپس به نمایش آن برای فرزندشان اقدام کنند.

.

 

مطالب پیشنهادی: خانواده در ماهواره