غرب زدگی. غرب را درست ندیدن و خود را فراموش کردن
ایران شناسی: تاریخ معاصر ایران
غرب زدگی
غرب را درست ندیدن و خود را فراموش کردن
ماجرای نواندیشی و نوگرایی را به دوران اعزام محصلان ایرانی به اروپا مربوط کردیم. اما ماجرا به آوردن یک وسیله طبی یا ماشین چاپ و چند شیء و ابزار دیگر محدود نشد. بلکه این مسئله با فرهنگ بومی، سیاست خارجی و هویت ملی نیز گره خورد. این نو اندیشی و نگاه جدید به غرب و نحوه انتقال فناوری دارای ویژگی هایی بود:
اول: نگاه جدید به غرب در دوران قاجار نتوانست در ایران نشاط علمی ایجاد کند و رکود و ضعف علمی ایران در بخش هایی از جامعه برای دهه های متمادی باقی ماند.
دوم: با توجه به عدم اصلاح نظام حکومتی قاجاریه، بی هویت شدن گروهی از دانش آموختگان جدید و همچنین، ورود امواج استعمار به ایران، کشور ما نه تنها نتوانست مثل قرون گذشته از دستاوردهای علمی بشری (که مرز جغرافیایی نمی شناسد) استفاده کند، بلکه بسیاری از دارایی ها و استعدادها و امکانات خود را نیز در این روند طولانی مورد تردید قرار داد.
نهضت های دینی و ملی قرن اخیر و به خصوص نهضت مشروطیت، ابتدا سعی می کردند که برخی نارسایی های نظام حکومتی را اصلاح کنند تا این رابطه علمی در فضایی سالم و محیطی مناسب برقرار شود. اما سرنوشت مشروطیت و ختم شدن آن به حکومت پهلوی، این امید را نیز به یاس مبدل کرد. با وقوع انقلاب اسلامی ایران ، این مسئله دوباره به صورت هدفی بزرگ و راهبردی (استراتژیک) درآمد. امید است که بتوان بدون برخی اشتباهات گذشته در جهت رشد ملی به تقویت امکانات داخلی پرداخت و نوعی نشاط و حیات علمی گسترده، را در جهت ایجاد تمدن و مدنیتی جدید فراهم آورد. بدون تردید، خوداتکایی و خودباوری، حفظ هویت و نگاه عالمانه و نقادانه امروز ما به غب می تواند در ارزیابی مجدد و ایجاد تعامل و ارتباط صحیح و جدید بسیار موثر باشد.
اسرافیل: تاریخ معاصر ایران: دکتر موسی نجفی، دکتر موسی حقانی