دوره رنسانس | وضعیت فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهرهای ایتالیا در دوره رنسانس
دوره رنسانس | وضعیت فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهرهای ایتالیا در دوره رنسانس: بازرگانان ایتالیایی در سده چهاردهم یعنی تقریبا با آغاز دوره رنسانس همچنان به تجارت شکوفای خود در سراسر مدیترانه ادامه دادند و نیز توانستند خطوط تجارت خود را در امتداد سواحل اقیانوس اطلس به شمال اروپا نیز بگسترانند. کارن اسمن محقق دوره رنسانس، درباره دامنه تجارت ایتالیا و سیطره آن و نیز پیدایش بانکداری و بانکداران و سرمایه داران مدرنیست صاحب سرمایه بانکی در سپیده دم دوره رنسانس و صدر تاریخ غرب مدرن (با آغاز دوره رنسانس) چنین می نویسد:
تجارت در حال گسترش نیاز فزاینده ای را به روش های نوآورانه بانکداری و کسب و کار به وجود آورد. ایتالیایی ها به منظور تامین بودجه سفرهای پرهزینه به نقاط دور دست، نظام های اعتباری را توسعه دادند که به بازرگانان اجازه می داد برای تامین بودجه فعالیت های تجاری خود پول قرض کنند، وام بدهند، یا به سرمایه گذاری مشترک بپردازند.
آنها همچنین نظامی را پدید آوردند که به تجار اجازه می داد کشتی ها و بارهایشان را در برابر از بین رفتن یا خسارت دیدن بیمه کنند. ایتالیایی ها تا سال 1300 میلادی بر عرصه تجارت از لندن تا قسطنطنیه تسلط یافتند و تا اواسط قرن چهاردهم میلادی در بروژ (بندری در شمال بلژیک)، پاریس و لندن مراکز بانکی تاسیس کردند.
آنها بودجه فعالیت های تجاری را تامین می کردند و به پاپ های رم و پادشاهان اروپا وام می دادند. بهره ای که از این وام ها دریافت می شد به دولت شهرهای ایتالیایی سرازیر می گردید و بر ثروت آنها می افزود. توانایی بانکداران قدرتمند ایتالیایی در تامین بودجه هر چیز، از سفرهای اکتشافی گرفته تا جنگ ها، آنها را بازیگران عمده در عرصه سیاست اروپای شمالی تبدیل می کرد.
از آنجا که ایتالیایی ها مایل بودند شراکت را به خویشاوندان خود محدود کنند، خاندان های ثروتمند بانکدار در این زمان پدیدار شدند. در فلورانس خاندان های باردی، پروزی و آکچائیولی و در لوکا خانواده ریکچیاردی ثروت زیادی اندوختند. برآمدن این خاندان ها یک پیش شرط دیگر قرون وسطی برای آماده کردن صحنه برای رنسانس (دوره رنسانس) بود. آنها مردان جدید صاحب قدرت و ثروت بودند و نیازهایشان خط سیر اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را مشخص می کرد.
به قدرت رسیدن آنها نظم اجتماعی ایتالیا را تغییر داد... این ثروتمندان شهری تازه به دوران رسیده (همان طبقه سرمایه دار مدرن نوظهور) از طریق ترفندهای سیاسی، مبارزه آشکار با اشرافیت و ازدواج ها مصلحتی قدرت کسب کردند. ازدواج بین ثروتمندان قدیم و جدید یکی از راه های حل مسالمت آمیز اختلاف این دو طبقه بود. تاریخ دانان می نویسند: عقد ازدواج غالبا پشتوانه قراردادهای تجاری بین اشرافیت روستایی و بلندپایگان سوداپیشه بود. این درهم آمیزی اشرافیت فئودال شمال ایتالیا و بلندپایگان سوداپیشه به شکل گیری یک طبقه جدید اجتماعی، یعنی اشرافیت شهری کمک کرد. همین که این اشرافیت شهری پول و موقعیت اجتماعی- نه اشراف زادگی- کسب کرد به معیار قدرت تبدیل شد.
در ایتالیای قرون چهارده و پانزده میلادی (اوایل دوره رنسانس) شهرهای کوچک و بزرگ در هیات رژیم های سیاسی مستقل و منفرد از یکدیگر در ائتلاف و نزدیکی و یا در رقابت و نزاع با یکدیگر بودند. طبقه نوظهور سرمایه داران مدرن شهرنشین در این رژیم های سیاسی یا به عنوان طبقه مسلط اقتصادی و سیاسی کنترل امور را در دست داشتند و یا اگر قدرت سیاسی در کنترل کامل آنها نبود، با بهره برداری از تسلط اقتصادی خود عملا به نیروی متنفذ تاثیر گذار در عرصه سیاسی این شهرها بدل گردیده بودند.
طبقه سرمایه دار نوظهور شهرهای مختلف ایتالیا عمدتا از تجار و صاحبان سرمایه های تجاری و نیز بانکداران صاحب سرمایه های بانکی تشکیل شده بود. گروهی دیگر از سرمایه داران ایتالیایی دوران رنسانس را صاحبان صنایع و کارگاه های موسوم به مانوفاکتور تشکیل دادند.
مانوفاکتورها آن دسته از کارگاه ها و صنایع بودند که به دوران ماقبل موج اول انقلاب صنعتی تعلق داشتند. در مانوفاکتورها عده ای از کارگران و پیشه وران در مکان هایی گرد هم آمده و بر اساس نوعی تقسیم کار به فعالیت می پرداختند و در ازای کار خود دستمزدهایی اغلب ناکافی دریافت می کردند. اگرچه در مانوفاکتورها تقسیم کار وجود داشت و در مواردی از ابزارهای ساده و نه چندان پیچیده و یا ماشین های بسیار ساده (که با نوع ماشین های صنعتی پس از انقلاب صنعتی قرن هجده به بعد قابل مقایسه نیستند) استفاده می شد، اما اساس کار بر روی کار یدی و دستی کارگران استوار بود و در صورت اصلی خود هنوز ماقبل تکنیکی (ماقبل تکنیک مدرن) بود.
در مانوفاکتورها استثمار کارگران روز مزد به شدت رواج داشت و با تضعیف بیش از پیش مقررات صنوف قرون وسطایی و سیطره روح سودانگاری و سوداگری مدرن (در آغاز دوره رنسانس)، استثمار نیروی کار کارگران و اجحاف نسبت به مشتری در حال افزایش بود.
سیطره روح نفسانیت مدار مدرن، انسان جدید را به سطح حیوان اقتصادی – جنسی (که در حد فاصل قرن چهاردهم تا پایان قرن نوزدهم، وجه اقتصادی آن پررنگ تر از وجه جنسی آن بود) تقلیل می بخشید و در قرون چهارده و پانزده میلادی (آغاز دوره رنسانس) این بشر مدرن بیش از هر جایی در سیمای سرمایه داری رنسانسی خود را عیان می نمود.
با گسترش سیطره سرمایه داری و سرمایه داران مدرن (در اوایل دوره رنسانس)اقتصاد کالایی از اهمیت بیشتری برخوردار می شد و بر وزن و قدرت و نفوذ پول و اقتصاد پولی افزوده می گردید. اینگونه است که به تدریج سودای به دست آوردن سود بیشتر و آرزوی پولدار شدن دم افزون فراگیر می شود و تدریجا شاهد آن هستیم که شاعران در آثار خود به تکریم و ستایش پول می پردازند و پول را بهترین خویشاوند آدمی می نامند. به عنوان نمونه به قطعه زیر از چسکو آنجیولییری (شاعر ایتالیایی قرن سیزدهم) توجه نمایید که چگونه گسترش نفوذ روح بورژوایی مدرن و رواج اقتصاد پولی و ظهور پول سالاری مدرن را از طریق به تصویر کشیدن قدرت پل در اقتصاد مدرن (که با شروع دوره رنسانس آغاز می شود) باز می نمایاند:
«هر موعظه ای که می خواهی بکن،
فلورین (سکه طلا) بهترین خویشاوند است
برادر خونی و عموزاده واقعی
پدر، مادر، پسر و دختر نیز،
هیچ کس از داشتن چنین خویشاوندی پشیمان نمی شود،
فرانسوی ها و ایتالیایی ها در برابرش کرنش می کنند،
اشراف زاده ها و شوالیه ها و تحصیل کردگان نیز،
فلورین (سکه طلا، پول) چشمت را روشن می کند و به تو گرمی می بخشد،
و به تمام آرزوهایت جامه عمل می پوشاند
و تمام امکانات گسترده دنیا را در اختیارت می گذارد»
در ایتالیای قرن چهاردهم میلادی (تقریبا آغاز دوره رنسانس)تدریجا با انحاء و صور ظهور دولت های مدرن و پیدایی و بسط سیاست مدرن (سیاست ویژه دوره رنسانس) رو به رو می شویم. تاریخ دوره رنسانس در ایتالیا با چند پارگی و نوعی آشفتگی و رقابت میان دولت ها در شهرهای کوچک و بزرگ ایتالیا و ظهور و قدرت گرفتن خاندان ها و خانواده های سرمایه دار و اختلاف شدید میان پاپ و شاه فرانسه و تسلط رژیم سلطنتی فرانسه بر پاپ آغاز می شود.
سرباز عقل: دوران رنسانس: شهریار زرشناس| دوره رنسانس
دوره رنسانس | وضعیت فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهرهای ایتالیا در دوره رنسانس