تاریخچه رویدادهای مهم بین ایران و ایالات متحده آمریکا

تاریخچه رویدادهای مهم بین ایران و ایالات متحده آمریکا به نقل از «رویترز»

(مترجم: حجت مهدوی)

 

در این مقاله، اتفاقات و رویدادهای مهمی که بین ایران و ایالات متحده آمریکا رخ داده است به صورت خلاصه و چکیده ذکر می شوند. مقاله حاضر را پایگاه خبری «رویترز» منتشر کرده است و توسط حجت مهدوی ترجمه شده است.

 

1953- 1332: سازمان سیا به سرنگونی محمد مصدق، نخست وزیر محبوب و معروف ایران کمک می کند تا محمد رضا شاه پهلوی به قدرت بازگردد.

 

1957- 1336: ایالات متحده آمریکا و ایران توافقنامه مربوط به همکاری هسته ای را امضا کردند.

 

1968- 1347: ایران پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) را امضا می کند و دو سال بعد آن را تصویب می کند. ایران برخی تعهدات را در مورد منع دستیابی به سلاح هسته ای می پذیرد.

 

1979- 1357: نیروهای انقلاب اسلامی ایران شاه را مجبور به فرار می کنند و آیت الله روح الله خمینی پس از بازگشت از تبعید به رهبر و مرجع عالی مذهبی تبدیل می شود. دانش آموزان و دانشجویان (افراطی) در چهارم نوامبر، اعضای سفارت آمریکا در ایران را به مدت 444 روز به گروگان می گیرند و از آمریکایی ها می خواهند شاه را برای محاکمه تحویل ایران دهد.

 

1980- 1358: ایالات متحده آمریکا کلیه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع می کند، دارایی های ایران را در آمریکا ضبط و مصادره می کند و تجارت با ایران را منع و تحریم می کند. همچنین عملیات پنجه عقاب برای نجات گروگان های آمریکایی از سوی جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا، با مرگ هشت تن از نظامیان آمریکایی در طوفان صحرای طبس ناکام می ماند.

 

1981- 1359: ایران گروگان های آمریکایی را آزاد می کند.

 

1984- 1362: ایالات متحده آمریکا، ایران را تروریست و حامی تروریسم معرفی می کند.

 

1986- 13664: ماجرای مک فارلین (ایران کنترا یا ایران گیت). در این سال رسوایی بزرگی در دولت رونالد ریگان اتفاق افتاد که موضوع آن فروش تسلیحات به ایران برای کمک به آزاد سازی گروگان های آمریکایی بود. قرار بود این تسلیحات از انبارهای اسرائیل به ایران منتقل شود و آمریکا با دریافت پول از اسرائیل، انبارهای تسحیاتی آنها را از نو پر کند. رونالد ریگان نیز پول های دریافتی را برای چریک های نیکاراگوئه ارسال می کرد. لازم به ذکر است که دولت و کنگره آمریکا هرگونه کمک به چریک های نیکاراگوئه موسوم به کنتراها را منع کرده بود.

 

1988- 1366: ناو جنگی آمریکایی وینسنس با شلیک موشک، هواپیمای مسافربری ایران را بر فراز خلیج فارس منهدم کرد و تمام 290 سرنشین آن را به کام مرگ فرستاد.

 

2000- 1378: وزیر امور خارجه آمریکا، مادلین آلبرایت، خسارت ها و زیان های ناشی از نقش ایالات متحده آمریکا را در کودتای مصدق تایید می کند و می گوید: « اکنون می بینیم که چرا بسیاری از ایرانیان، به اظهار نفرت از آمریکایی ها، به خاطر دخالت در امور داخلی کشورشان ادامه می دهند»

 

2002- 1380: رئیس جمهور آمریکا، جورج دبلیو بوش، ایران، عراق و کره شمالی را به عنوان «محور شرارت» اعلام می کند. مقامات ایالات متحده آمریکا، تهران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای متهم می کنند.

 

• یک گروه تبعیدی که از مخالفان دولت هستند، افشا می کنند که ایران دارای دو سایت هسته ای است که قبلا مشخص نبوده اند: یک کارخانه غنی سازی اورانیوم در نطنز و دومی یک راکتور هسته ای با آب سنگین در اراک.

 

2006- 1384: مقامات واشنگتن اعلام می کنند که تمایل دارند با ایران مذاکرات چند جانبه ای را انجام دهند به شرط اینکه ایران، فعالیت های غنی سازی هسته ای خود را به حالت تعلیق درآورد و سپس متوقف کند.

 

2007- 1385: وزیر امور خارجه ایران، منوچهر متکی و وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، کاندولیزا رایس، به طور خلاصه در یک کنفرانس در مصر با هم صحبت می کنند.

 

2006- 1384: یک برآورد ملی اطلاعات ایالات متحده آمریکا با اطمینان بالا نشان می دهد که ایران تا پاییز 2003 در حال کار بر روی سلاح هسته ای بوده است.

 

2008- 1386: رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، جورج دبلیو بوش، برای اولین بار، معاون وزیر امور خارجه، بیل بارنز، را به طور مستقیم برای مذاکرات هسته ای با ایران به ژنو می فرستد.

 

2009- 1387: رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، باراک اوباما، پس از گرفتن اداره امور به رهبران ایران می گوید که اگر همکاری کنند، غرب را متقاعد می کند که ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای تلاشی نمی کند.

 

2009- 1387: انگلیس، فرانسه و ایالات متحده آمریکا اعلام کردند که ایران در حال ساخت یک سایت مخفی غنی سازی اورانیوم در فردو، نزدیک شهر مقدس و شیعه قم است.

 

2009 تا 2012- 1387 تا 1390: مذاکرات هسته ای میان قدرت های بزرگ و ایران تا حد زیادی به سرانجام می رسد.

 

2012- 1390: قانون ایالات متحده آمریکا با باراک اوباما اجازه می دهد تا بانک های خارجی و بانک مرکزی آمریکا را در صورت مبادلات نفتی با ایران مجازات کند. اگر آنها جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند، در نتیجه کاهش قابل توجه فروش نفت ایران، رکود شدید اقتصادی را در پی خواهد داشت.

 

2012- 1390: ایالات متحده آمریکا و مقامات ایران مذاکرات و گفتگوی های مخفی را آغاز می کنند که در سال 2013 در مورد مسئله هسته ای به اوج خود می رسد.

 

2013- 1392: حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور مردم انتخاب می شود که نظریه اش ارتقاء روابط ایران با جهان و اقتصاد جهانی است. موضوعی که تنها می تواند از طریق کاهش تحریم های تحمیل شده از سوی آمریکا به دلیل برنامه هسته ای حاصل شود.

 

• در 28 سپتامبر 2013، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا باراک اوباما و رئیس جمهور ایران حسن روحانی، از طریق تماس تلفنی در بالاترین سطح، درباره روابط دو کشور ایران و آمریکا در طول سه دهه صحبت می کنند.
• در 23 نوامبر 2013، با تهیه پیش نویس مذاکرات مخفی ایران و آمریکا، ایران و شش قدرت بزرگ (آمریکا، روسیه، چین، آلمان، بریتانیا، فرانسه) با قرار دادی موقت به نام «برنامه مشترک اقدام» (JPOA) اعلام موافقت کردند.

 

2015- 1394: در 14 ژوئیه، ایران و شش قدرت بزرگ (آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین، آلمان) توافقنامه ای را تصویب کردند که بر اساس آن ایران موافقت کرد که برخی اقدامات را انجام دهد همچون «کاهش تعداد سانتریفیوژها و متوقف کردن بخش مهمی از راکتور هسته ای اراک» در مقابل ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل نیز تحریم ها را کاهش دهند.

 

• این معامله «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCPOA) (برجام) نامیده شده است.

 

2016- 1394: در 14 ژانویه، ایران 10 تن از ملوانان کماندوی آمریکایی را که در آب های ایران به سر می بردند بازداشت و پس از 24 ساعت تحویل آمریکا داد.

 

2016- 1394: آژانس بین المللی انرژی هسته ای تایید می کند که ایران اقداماتی را برای محدود کردن فعالیت های هسته ای خود انجام داده است. اما ایالات متحده آمریکا دوباره تحریم های مربوط به هسته ای را بر ایران تحمیل می کند.

 

سرباز عقل: مترجم حجت مهدوی