سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

مشخصات بلاگ
سرباز عقل

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»
«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم»
خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. (قرآن کریم. سوره مبارکه رعد آیه 11)

۳۳۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «اسرافیل» ثبت شده است

مبانی هنر در شرق و غرب

سینما: هنر تکنولوژیک

قسمت سوم

 

سینما اکنون عمومی ترین هنرهاست، و فیلم های سینمایی چه آنها که از طریق تلویزیون نمایش داده می شود، چه آنها که در سال سینما به تماشایشان می نشینند، اصول تفکر جدید را در سطح افکار عمومی چونان «ارزش» نمایش می دهند. در واقع اکنون سینما بزرگترین مظاهر هنری انسان تکنولوژیک به شمار می رود.

 

تاثیر تلویزیون و سینما به جهت سهل و ساده بودن آنها، حتی برای جوامعی که سطح سواد خواندن و نوشتن در آن بسیار نازل است، عمیق و جدی است. این دو رسانه ساعت ها از زندگی روزمره آدمی را به خود اختصاص می دهند، در واقع سینما به مثابه یک وسیله ای فراتر از اسباب ارتباط جمعی، زندگی آدمیان را در نوردیده، و تمامی اجزاء و عناصر فرهنگی و حیاتی او را مورد تاخت و تاز قرار داده، و سبب ویرانی و نابودی فرهنگ های سنتی شده، و ارزش های غربی را از طریق آن بر جوامع سنتی تحمیل کرده است.

 

از اینجا هنر تکنولوژیک مجالی برای تفکر معنوی فراهم نمی کند. حتی آنچه که به نام سینمای بومی در میان اقوام و طوایف جهان تعبیر می شود، فرهنگ ها و روایت ها و داستان های تاریخی و اجتماعی سنتی را در حکم ماده تابع صورتِ نوعیِ فرهنگ غرب می کند.

  • سرباز عقل

نیچه

دجّال: نقد مسیحیت در اندیشه های نیچه 3

 

خوب است هر بار که عهد جدید (انجیل) را می خوانیم، دستکشی بر دست کنیم. آخر نزدیکی با این همه ناپاکی ما را به چنین کاری وا می دارد. ما «نخستین مسیحیان» دیگر با کسانی چون یهودیان لهستانی آمد و شد نخواهیم کرد، البته نه به این دلیل که تنها برای مقابله با آنان به ایرادی نیاز است... و هر دو بوی خوشی نمی دهند.

 

بیهوده در عهد جدید (انجیل) به جستجوی حتی یک مورد جالب توجه گشته ام، زیرا هیچ امری در آن آزادانه، مهربانانه، با گشاده رویی و صادقانه نیست. بشریت در اینجا حتی نخستین گام را برنداشته است و از غرایز پاک هم نشانی نیست... تنها می توان غرایزی بد را در عهد جدید (انجیل) یافت و حتی جسارت کافی برای دستیابی به این غرایز بد نیز وجود ندارد.

  • سرباز عقل

علم و تکنولوژی و توسعه

تکنیک و تاریخ 1

 

مسلما برای همه جهان و مخصوصا برای کشورهای در حال توسعه این هر دو نوع سخن لازم و مغتنم است. در شرایط کنونی هیچ کس نمی تواند پشت کردن به علم تکنولوژیک را سفارش کند. عیب سخن کسانی که علم و تکنیک جدید را آورده شیطان و شیطانی می دانند این است که می پندارند علم و تکنیک هوس و تفنن است و می توان از آن روی گرداند و عیب بزرگتر اینکه روگرداندن از تکنیک را برای بازگشت به گذشته سفارش می کنند. تغییر تمدن ها به میل و هوس اشخاص نیست و تمدن جدید، هرچه باشد، قائم و متکی به احساسات و رد و قبول اشخاص نیست و این تمدن از علم و تکنولوژی جدید نمی تواند منفک باشد. ما هم هنوز طرح تمدنی را که در آن قدرت تکنولوژی غالب نباشد نمی شناسیم.

  • سرباز عقل

عقلانیت و معنویت

تعریف دینانی از عقلانیت و معنویت

 

من از شما می پرسم که اصلا عقل را با چه باید تعریف کنیم و تعریف کننده عقل کیست؟ هیچ چاره ای در جواب این سوال نداریم، جز اینکه اول بگوییم غیر عقل نمی تواند عقل را تعریف کند. هیچ وقت عقل از ناحیه غیر عقل قابل تعریف نیست.؛ یعنی غیر عقل نمی تواند عقل را تعریف کند. هر کس هم عقل را تعریف کند با لحاظ عقلانی آن را تعریف می کند. تعریف عقل کاری عقلانی است و برای همین هم تعریف عقل فقط با عقل قابل بیان است.

 

معنویت را هم عقل می فهمد؛ یعنی چه؟ من نمی دانم معنویت چگونه می تواند از دایره عقل بیرون باشد یا خلاف عقل باشد؛ یعنی معنویتی داشته باشیم که خلاف عقل باشد (نمی گویم، در چارچوب یکی از تعاریف بگنجد؛ البته ممکن است معنویت در بعضی از این چارچوب ها نگنجد و بالاتر باشد) حداقل می توانم بگویم که معنویت نمی تواند برخلاف عقل باشد. آیا معنویتی که ضد عقل است و با عقل تناقض دارد معنویت است؟ بنده چنین معنویتی نمی شناسم، بنابراین معنویت هم به نوعی باید به عقل نزدیک باشد یا خودِ عقل یا چیزی شبیه عقل باشد، یا دست کم از شئون عقل باشد.

  • سرباز عقل

پروتستانتیزم، پیوریتانیسم و مسیحیت صهیونیستی: پروتستانتیزم، روشنگری و نهانگرائی (میستی سیزم) عبرانی (قسمت اول)

 

«در میان تمامی ادیان، یهودیت دینی دنیوی و دارای تمایلات چپ است. بهشت دنیوی موعود و کلیه تئوری‌های یهودی مطروحه، از این تمایل ناشی می‌شود. «کتاب ایوب» رؤیای تحقق عدالتی است که باید در این دنیا محقق شود. یعنی در آن دنیا نه، بلکه در این دنیا فوراً باید تحقق یابد…! یهودیان خبر از آمدن ملکوت خداوند، قبل از آمدن حضرت عیسی علیه‌السلام را داده‌اند، اما آنها برخلاف مسیحیان نه در آن دنیا که در همین دنیا آن را انتظار می‌کشند. در ادبیات دینی یهود در اوان ظهور مسیحیت، مسیح به عنوان شخصیتی که عدالت را به اجرا درمی‌آورد مورد مدح و ستایش قرار می‌گیرد.. برای کسانی که اهل راستی و درستی هستند دنیای فاقد خوشبختی مفهومی ندارد. این بنیاد و اساس عدالت یهودی و هر عدالت «اجتماعی» است.

 

ایده بهشت دنیایی در ذات خود یهودی است. نه تنها از نظر محتوا بلکه از نقطه‌نظر منبع و سرچشمه نیز چنین است. قالبی یهودی برای تاریخ گذشته و آینده، برای ستمدیدگان تمامی دوران‌ها و بدبختی‌ها که فراخوانی پرقدرت است. این قالب را قدیس آگوستین به مسیحیت و مارکس به سوسیالیزم منتقل کرد. (برتراند راسل، تاریخ فلسفه غرب) تمامی قیام‌ها، اتوپیاها، سوسیالیزم‌ها و دیگر جریانات که خواستار ایجاد بهشت در روی زمین هستند، در بنیان و ماهیت خود دارای آبشخوری توراتی و عهد عتیقی بوده و ریشه‌ای یهودی دارند.»

  • سرباز عقل

 

شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی| نام شرق شناسی را اروپاییان وضع کرده اند. آنان از آغاز رنسانس تا قرن هجدهم بیشتر به زبان و ادبیات و هنر و فلسفه یونانی توجه داشتند و سپس به شرق شناسی مایل شده و آن را بنیاد کرده اند. اگر شرق شناسی به نحوی جانشین یونان پژوهی شده باید توجه کرد که وجه علاقه به یونان با علاقه به شرق یکی نیست. یعنی توجه اروپاییان به یونان در اغاز رنسانس توجه علمی به قصد پژوهش صرف در فرهنگ و ادب و فلسفه یونانی نبود. این توجه با نوعی تعلق خاطر و رعایت ادب و حرمت قرین بود. اروپای قرن های 15 و 16 و 17 انعکاس صورتی از ادب و آداب را در افق فراروی خود دیده بود که با پایدیای یونانی شباهت داشت. به این جهت یونان صرفا متعلَّق  پژوهش دانشمندان و متخصصان و صاحب نظران رنسانس نبود. آنها با رجوع به یونان راه تجدد را گشودند و در این راه به علوم و ایدئولوژی ها و روابط و نظام ها و مناسبات خاصی دست یافتند.

  • سرباز عقل

نیچه

دجّال: نقد مسیحیت در اندیشه های نیچه 2

 

تاریخ مسیحیت (و در واقع از همان زمان مرگ بر صلیب) تاریخ سوءتفاهمی گام به گام خشن تر شده در باب نمادگرایی آغازین است. با هر بار گسترش مسیحیت در میان توده های پرشمارتر و ناپخته تر که پیوسته فاقد شرایط درک آن بوده اند، لزوم تبدیل مسیحیت به امری مبتذل تر و وحشیانه تر فزونی یافت و این چنین مسیحیت همه ی آموزه ها، رسوم و آیین های زیرزمینی امپراتوری روم و یاوه سرایی های خردهای بیمار را فرو بلعید.

  • سرباز عقل

سیر تفکر معاصر

غرب زدگی

تجدد دینی: پایان کار تجدّد سید جمال الدین اسدآبادی

قسمت چهارم

 

سیدجمال الدین اسدآبادی نتوانسته بود به ماهیت علم جدید پی ببرد، هرچند که شأنی از باطن و روح علوم غربی را دریافته بود، اما در تعلق به تجدد و ترقی توقف یافته بود، علی الخصوص که سعی می کرد به جمع میان اسلام و علم جدید موفق گردد. در حقیقت از هر دو دور می شد.

  • سرباز عقل

عقل

جایگاه عقل در اندیشه دینانی

 

مولانا هم گاهی عقل را نقد می کند، اما او هم دارد استدلال می کند. اینکه کسی عقل را در حد شکل یا قالب خاصی محدود بکند و بگوید «لیس الا»، این معنای باطلی است؛ عقل از اینها فراتر است. عقل وقتی خود را تعریف می کند فراتر از تعریف می ایستد. همه عرفا اگر عقل را نقد می کنند به عقل خاصی نظر دارند که همان عقل حسابگر، ریاضی، تجربی، فلسفی یا ارسطویی است؛ یعنی در حد ارسطو ماندن را درست نمی دانند.

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت هفتم

ربط غایی «انسان و خدا»، تنها توجیه «حقوق فطری بشر»

 

نگاه کلاسیک که معمولا در دانشگاه ها تدریس می شود، بر اساس متون ترجمه ای و بدون نگاه انتقادی، شکل گرفته و «حقّ و حقوق» را به عنوان مبنای تعریف «قدرت مشروع» و بنیاد «علوم سیاسی» به همان سبک سکولار، صورت بندی می کند. از جمله در «علم حقوق»، به گونه ای بحث می شود که گویی بشر، از آنجا که یک حیوان سیاسی و موجودی بالضروره «اجتماعی» است صرفا برای آنکه بتواند به زندگی اجتماعی ادامه دهد مرزبندی های حقوقی را خود، اختراع کرده است. این است آنچه در کتاب های درسی شما تدریس می شود.

  • سرباز عقل