خانواده در ماهواره
خانواده در ماهواره: نویسنده حجت مهدوی
سرباز عقل: خانواده را می توان مهمترین، اصلی ترین و ابتدایی ترین نهاد جامعه دانست. مکانی که بیشترین سهم را در تربیت و رشد اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، شخصیتی و هویتی فرد دارد. خانواده مهمترین زمینه های رشد و تعالی انسان و به فعلیت رسیدن توانایی ها و خواسته های او را مهیا می کند. از این نظر «اخلاق» را می توان مهمترین عاملی دانست که شکل گیری، حفظ و ثبات یک خانواده به آن وابسته است چرا که بنیادی ترین و مهمترین عاملی که بین اعضای یک خانواده منتقل می شود اخلاق و جنبه های اخلاقی رفتارهایی است که بعدا فرد از خود بروز می دهد و در نهایت زمینه های شکل گیری یک جامعه اخلاقی را رقم می زند. از این نظر خانواده را می توان زیربنای جامعه دانست. در واقع شکل گیری و تکامل یک جامعه سالم، بدون فساد و عاری از آسیب های اجتماعی همچون طلاق، اعتیاد، فحشا، دروغ و ... وابسته به خانواده سالم و اخلاقی است. خانواده و فرد را می توان به زمین و محصولی که از آن درو می شود تشبیه کرد. طبیعتا هرچقدر که یک زمین سالم و بدون آفت باشد به همان میزان نیز می توان انتظار یک محصول ناب و سالم را داشته باشیم. خانواده ای که فاقد اصول و معیارهای اخلاقی باشد، نتیجه آن رشد، تربیت و تولید انسان هایی فاسد، هرز، غیر قابل اعتماد و مخربی می باشد که نتیجه آن نیز جامعه ای است که دارای بیشترین آسیب های اجتماعی خواهد بود.
.
«شبکه های ماهواره ای» و «خانواده»:
.
اهمیت و تاثیر بسیار زیاد خانواده در جامعه و مناسبت های بین افراد سبب شده است که این نهاد حیاتی و مهم، بازخورد، انعکاس و حضور مهم و تاثیر گذاری در جریان بسیاری از تولیدات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... داشته باشد.
اما یکی از فضاها و محیط هایی که شاهد خود نمایی بیش از پیش خانواده و مسائل مربوطه در آن هستیم شبکه های ماهواره ای هستند. شبکه های ماهواره ای با برد وسیع در مقیاس جهانی، استفاده از پتانسیل های فرهنگ های گوناگون، استفاده از یک زبان عامه پسند برای انتقال مفاهیم خود و تاکید بر موضوعات مورد پسند قشر جوان جوامع مختلف همچون مد، عشق، آزادی و غیره تا حدودی توانسته اند جای خود را در میان بسیاری از خانواده ها که از سواد رسانه ای و فرهنگی چندانی برخوردار نیستند و همچنین به حوزه تاثیر گذاری و نفوذ آن در سطوح روانی، شخصیتی، هویتی، اخلاقی و ... آگاه نیستند نفوذ کنند.
خانواده، نحوه شکل گیری آن، روابط و مناسبات بین اعضای آن، تحولات درونی آن، ویژگی های رفتاری، اخلاقی، شخصیتی، هویتی افراد خانواده، گرایش ها و خواسته های اعضای آن و بسیاری موارد دیگر مربوط به خانواده همواره مورد توجه، نقد و بررسی بسیاری از صاحبنظران این حوزه بوده است.
اما با ورود، حضور و انعکاس خانواده در فیلم ها، سریال ها و برنامه های شبکه های ماهواره ای شاهد نوع دیگری از خانواده هستیم که تا کنون نظیرش در هیچ جایی دیده نشده است. در واقع در شبکه های ماهواره ای با مدل و گونه ای از خانواده ها رو به رو هستیم که نه تنها هیچ نزدیکی و سنخیتی با خانواده به معنا و مفهوم رایج آن در جامعه ندارد بلکه با معرفی و ارائه یک نوع متفاوت از شخصیت های اخلاقی، هویت های متفاوت و روابط غیر عادی بین اعضای آن سعی در دگرگون کردن خانواده و بنیان های آن و سپس جا انداختن، جایگزین کردن و قالب کردن آن به عنوان خانواده اصیل، ریشه دار، متمدن، فرهیخته، دارای کمالات و بافرهنگ را دارند.
.
«خانواده» در «شبکه های ماهواره ای»:
.
با نفوذ و گسترش شبکه های ماهواره ای و برنامه های آنان از جمله سریال ها و فیلم ها، آگاهی در مورد مسائل مطرح شده در آنان از جمله خانواده، روابط بین اعضای خانواده و ویژگی های اخلاقی، شخصیتی، رفتاری و هویتی اعضای خانواده امری بسیار مهم و ضروری است. در واقع با آگاهی از این موضوعات نه تنها به راحتی تحت تاثیر این سریال ها و برنامه ها قرار نخواهیم گرفت و فریب عوام فریبی ها، تصاویر پر زرق و برق و مفاهیم خوش رنگ و لعاب اما در واقع پوچ و دروغین را نخواهیم خورد بلکه عمق اهداف سازندگان آنها را نیز خواهیم فهمید.
مفاهیم و موضوعاتی که در سریال های این شبکه ها پخش و ارائه می شوند بسیار مشخص، قابل فهم و تکراری هستند در واقع این مفاهیم و موضوعات تقریبا در همه سریال ها، فیلم ها و برنامه های پخش شده از سوی آنها وجود دارند. در زیر به چند مورد از این موضوعات که در حوزه خانواده رخ می دهند اشاره خواهیم کرد:
.
«فرزندان نامشروع»:
.
«فرزند نامشروع»، «حرامزاده» یا «زنا زاده» در همه فرهنگ ها به عنوان یک مسئله پست، غیر انسانی، نفی شده و مورد ذم و نکوهش شناخته شده است. آثار و پیامد های فرزندان نامشروع هم گریبان گیر خانواده و هم جامعه خواهد شد. ادیان بسیاری نیز با این مسئله به صراحت و به شدت برخورد کرده اند و آن را با تمام وجود رد کرده اند. در بسیاری از کشورهای دنیا تدابیری اندیشیده می شود که تا حد ممکن از تولد فرزندان نامشروع جلوگیری شود. با تمام نگاه های منفی و برخورد های قهرآمیزی که با این مسئله شده است هنوز هم برخی سعی می کنند آن را موضوعی عادی، انسانی، اجتماعی و حتی مثبت نشان دهند و ضمن از بین بردن تابوها در این مورد آن را رواج هم بدهند.
گستردگی و کثرت فرزندان نامشروع در این سریال ها و فیلم های شبکه های ماهواره به حدی زیاد است که پیدا کردن فرزندی که از راه قانونی، شرعی و عرفیِ مطابق با واقعیت به دنیا آمده باشد حقیقتا دشوار است. فرزندان نامشروعی که در این سریال ها و فیلم ها به دنیا می آیند نه تنها هم خودشان و هم والدینشان با نگاه منفی اطرافیان رو به رو نمی شوند بلکه در بسیاری موارد مورد تشویق و تحسین آنها نیز قرار می گیرند. بچه های نامشروع در این فیلم ها و سریال ها نماد عشق (!) تلقی می شوند، بسیار مورد توجه دیگران هستند و همیشه «دوست داشتنی»، «زیبا» و «با احساس» به تصویر کشیده می شوند. «معصومیت» در چهره شان موج می زند. سازندگان این آثار تلویزیونی چنان تلاش می کنند این موضوع را عادی و مثبت جلوه دهند که گویی افتخار بزرگی در این باره وجود دارد. سرباز عقل
.
«خیانت»:
.
دومین موضوعی که به میزان بسیار زیادی در فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره ای به چشم می خورد «خیانت» است. خیانت مرد به همسرش و بالعکس. «خیانت» را نیز همچون «فرزندان نامشروع» می توان دومین رکن این نوع فیلم ها دانست. همچون فرزندان نامشروع، به سختی می توان در فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره ای زن و شوهری را دید که به همدیگر خیانت نکنند و تا آخر داستان عاشق هم باقی بمانند. همه فرهنگ ها و ادیان از خیانت به شکل بسیار منفی و بدی یاد می کنند.هیچ آدم عاقلی را نمی توان پیدا کرد که خیانت را تایید کند. خیانت دوستی ها را از هم فرو می پاشاند، خانواده ها را نابود می کند، اعتماد را ضایع می کند، روابط را تیره می کند، دشمنی می آفریند و بسیاری مسائل دیگر. اما چرا باید کسانی پیدا شوند که خیانت را امری موجه جلوه دهند؟ چرا باید این رذیله اخلاقی یک فضیلت نشان داده شود؟ چرا باید کسانی که خیانت می کنند و عشق و دوستی را زیر پا می گذارد عاشق شناخته شوند؟ چرا کسانی که به دوست و همسر خود خیانت می کنند در آخر قصه موفق و حق به جانب می شوند و آن کس که به او خیانت شده است مقصر و سزاوار تنبیه؟
.
«روابط نامشروع و خارج از عرف»:
.
اگر «فرزندان نامشروع» و «خیانت» را به عنوان دو رکن فیلم ها و سریال های ماهواره ای قبول کنیم قطعا «روابط نامشروع و خارج از عرف» را می توان سومین مشخصه این فیلم و سریال ها دید. روابط نامشروع و خارج از عرف نیز همچون دو موضوع دیگر در هیچ جایی تایید نمی شود و مورد تشویق و تحسین هیچ فرهنگ و دین و اندیشه ای قرار نمی گیرد. روابط خارج از عرف خانواده و سپس جامعه را از هم می گسلاند. عشق را بی اعتبار می کند و شهوت را غالب می نماید. چرا باید کسانی بخواهند روابط نامشروع نشانه عشق تلقی شود؟ چرا باید کسانی که روابط نامشروع با هم برقرار می کنند مظلوم و نیازمند حمایت خانواده، دوستان و جامعه نشان داده شوند و کسانی که با این رذیله اخلاقی که هیچ خوبی و خیری در آن نیست مخالفت می کنند خشن، بی منطق، عقب مانده و متحجر و ضد عشق و دوستی معرفی شوند؟ چرا آخر و عاقبت روابط نامشروع به خیر و خوبی تمام می شود و آخر و عاقبت روابط مشروع ختم به خیانت؟
موارد بسیار زیاد دیگری را می توان در توصیف فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره ای نام برد که خارج از حوصله مطلب است. این تنها گوشه بسیار کوچکی است از آنچه شبکه های ماهواره ای از خانواده و به خانواده نشان می دهد.
با کمی تفکر و تامل در فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره ای می توان دریافت که سازندگان و نمایش دهندگان این تولیدات به راحتی و با تحریف واقعیت، خوبی را به جای بدی و بدی را در مسند خوبی می نشانند.
این چنین ذهن مخاطب را مخدوش و مسموم، رفتار را دگرگون و منحرف، خانواده را بی بنیان و سست، جامعه را فاسد و کثیف و در نهایت فرهنگ را نابود می کنند.
نمایش اینچنینی خانواده در شبکه های ماهواره ای نیز قسمتی از پروژه نفوذ فرهنگی است که سالهاست دشمن با تمام قدرت در حال انجام آن است:
«نابودی خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد تربیت انسان.»
.
چه باید کرد:
.
قطعا اولین و مهمترین کاری که در مواجه با این هجوم فرهنگی که در تلاش برای نابودی خانواده و فرهنگ است می توان انجام داد «آگاهی» است. نباید منفعلانه و کورکورانه از کنار این مسائل رد شد و آنها را نادیده گرفت. دشمن را باید شناخت و با او مقابله کرد. به قول مقام معظم رهبری: « همچون جبهه جنگ باید هر حرکت دشمن را رصد و تحلیل کرد، اهداف او را شناخت و با حساسیت لازم در مقابل زهر احتمالی فعالیتهای دشمن، پادزهر آماده کرد. همچون جبهه جنگ باید هر حرکت دشمن را رصد و تحلیل کرد، اهداف او را شناخت و با حساسیت لازم در مقابل زهر احتمالی فعالیتهای دشمن، پادزهر آماده کرد.» دشمنی که با فعالیت های اینچنینی سعی در نابودی فرهنگمان دارد. آری مسلما بهترین کار این است که «آگاه باشیم و آگاه کنیم». همچنین باید به تولید فیلم ها و سریال هایی پرداخت که خانواده را به آن صورت که در ابتدای مطلب گفته شد معرفی کنند. خانواده ای که در آن عشق بین زن و مرد تا آخر زندگی هست، اعتماد هست و دوستی، خانواده ای عاری از دروغ و خیانت. مکانی برای رشد و تعالی.
.
سرباز عقل
مطالب پیشنهادی:
کودک و انیمیشن: نفوذ فرهنگی در قاب تصویر متحرک