شرق شناسی چیست؟ ملاحضاتی درباره شرق شناسی 2

 

شرق شناسی چیست؟  ملاحضاتی درباره شرق شناسی| نه فقط شرق شناسی بلکه مفاهیم شرق و نام قاره های آسیا و آفریقا ساخته و پرداخته اروپاییان است:

 

«کلیه متونی که در آنها به اسامی اروپا، آسیا و آفریقا برخورد می کنیم بدون استثنا لاتین یا یونانی و به عبارت دیگر اروپایی است. در مجموعه قابل توجه متونی که تاکنون از تمدن باستانی آسیا و آفریقا به دست ما رسیده حتی یک بار به این اسامی اشاره نشده است. ظاهرا مفهوم جغرافیایی دنیای سه قاره ای حاصل فکر یونانی بوده است.

 

اروپا سرزمینی بود که یونانی ها و بعدا رومی ها و دیگران آن را میهن خود نامیدند. آنها آسیا و آفریقا را همسایگان خود می خواندند در حالی که این همسایگان خود را به این اسم نمی خواندند. اروپا در دوران های متوالیِ یونانی مآبی، رومی گری و مسیحیت خود به تعریف خود دست زد در حالی که وجه تسمیه آسیا و آفریقا را دیگران انتخاب کرده بودند و از نظر جغرافیایی و در مفهوم قومی، اخلاقی و فرهنگی و دینی برای این دیگران چیزی محسوب می شدند در حدّ بربر و کافر...»

 

اگر اروپا آسیا و آفریقا را کشف کرده بود می توانست آنها را در تاریخ خود شرکت دهد، اما در تلقی شرق شناسی، آسیا توسط اروپا ابداع شده است:

 

«اروپا امریکا را کشف کرد، چرا که کلیه حکومت های نیم کره غربی از قطب شمال گرفته تا قطب جنوب بر اساس الگوی اروپایی بنا نهاده شده اند و به زبان اروپایی سخن می گویند، اما اروپا آسیا و آفریقا را نه خلق کرد و نه کاشف آنها بود، بلکه آنها را ابدع کرد و باید گفت این از جمله کنایه های عجیب روزگار ماست که مشاهده می کنیم در حالی که موجب انقلابی علیه سیاست اروپا مداریِ برخاسته از جهان بینی عده کثیری از افراد غیر اروپاییِ نهایتا اروپا مدار است و به این ترتیب خود را از طریق هویتی که اروپایی ها به انها تحمیل کرده اند باز می شناسند»

 

در مورد آنچه نقل شد چون و چرا می توان کرد، ولی نکته مهم این است که یک شرق شناس که قاعدتا باید از بیرون به شرق شناسی بنگرد درست مثل یک فیلسوف و محقق که از درون به اشیاء می نگرد ماهیت شرق شناسی را بیان کرده است. او به ما گفته است که چگونه شرق شناسی به هویت خویش آگاهی پیدا کرده و آسیا و اروپا را نیز معرفی کرده است. حاصل این معرفی در ظاهر انبوهی از معلومات و اطلاعات است که کم و بیش به روش علمی فراهم شده است و آنچه معمولا از شرق شناسی پیداست همین مجموعه معلومات و اطلاعات است. آن که این اطلاعات را می بیند شرق شناسی را عین پژوهش می داند.

 

اسرافیل :: درباره غرب: رضا داروی اردکانی