غرب شناسی: امریکا شناسی: فراز و فرود قدرت امریکا: جهالت در ایالات متحده امریکا (قسمت ششم)

غرب شناسی

امریکا شناسی

فراز و فرود قدرت امریکا

جهالت در ایالات متحده امریکا

(قسمت ششم)

 

از سه عامل بحران افول امپراتوری امریکا یعنی جهالت، طمع و ترس در سال های اخیر عامل جهالت، عمق و بعد جدیدتری پیدا کرده است. جهل در اینجا به عنوان فقدان و کمبود اطلاعات و دانش در امریکا نیست، بلکه کوتاهی در استفاده مفید اطلاعات و دانش است و ما آن را فقدان فضیلت و حکمت در سیستم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می خوانیم. مدیریت و دوام یک امپراتوری، همیشه با استفاده مفید از اطلاعات و دانش رابطه مستقیم دارد؛ ولی طمع، تکبر، خودخواهی و تعصب بیش از حد، چشم امپراتوری ها را کور می کند و بدین ترتیب فضیلت و حکمت نیز نایاب می شود. این یکی از مشکلات بزرگ امروز امریکاست.

 

پاییز سال 2002م. وقتی طنین جنگ و حمله امریکا به عراق در واشنگتن به صدا درآمد، جرج کنان، دیپلمات سالخورده نود و هشت ساله امریکایی و معمار جنگ سرد چند دهه گذشته بین امریکا و شوروی، خطاب به جرج دبلیو بوش رئیس جمهور امریکا چنین گفت:

 

«شما می دانید کجا جنگ را شروع کرده اید ولی نمی دانید کجا آن را خاتمه خواهید داد»

 

کنان، سیاستمدار باتجربه ای بود که سال ها در وزارت خارجه امریکا چگونگی شروع و پایان جنگ دوم جهانی را دنبال می کرد و در ورشو، پراگ و برلین حوادث جنگ را مشاهده کرده بود. او در سال های پایانی جنگ، نقشه مهار کردن شوروی را برای وزارت خارجه امریکا طراحی کرد و سال ها بعد شاهد سقوط دولت های کمونیستی در اروپای شرقی و روسیه بود.

 

در آغاز حمله امریکا به عراق و اشغال آن کشور، او از جهالت، کجروی و لغزشی که نخبگان حاکم بر امریکا در سیاست خارجی اعمال می کردند، متعجب بود. کنان دقیقا وقتی امریکا در گرداب جنگ عراق گرفتار شده و شکست سیاست خارجی واشنگتن در خاورمیانه، عملیات آینده نظامی امریکا در این منطقه را با بن بست مواجه کرده بود، در مارس 2006م. در صد و یک سالگی درگذشت.

 

هر کس تاریخ دیپلماسی امریکا و به ویژه دیپلماسی نظامی آن کشور را مطالعه کرده است، می داند که دخالت های نظامی امریکا در مناطق مختلف دنیا، همیشه با پرسش های ساده تر شروع شده ولی در انتها امریکایی ها با پرسش های متفاوتی برای برپایی آن جنگ رو به رو می شوند. جنگ و شکست امریکایی ها در ویتنام، مثال روشنی در این مورد است و جنگی که گروه نو محافظه کاران تیم بوش چند سال قبل در عراق و بر پایه استدلال هایی بی پایه و وهم آلود شروع کردند، نشانه دیگری از این غفلت و جهالت است.

 

جنگ تخیلی امریکا در عراق که بر صفحه های مطبوعات، تصاویر تلویزیون و ماهواره ها به نمایش درآمد، با جنگ واقعی که در داخل عراق صورت می گرفت، دو چیز بسیار متفاوت بود. تناقض های حاصل از جهل نخبگان و افکار عمومی، امریکا را به تدریج به چند دستگی تفرقه انداخت. حقایق را نمی توان برای همیشه پنهان نگه داشت. امریکایی ها اکنون آنچه نمی دانستند و از آنها پنهان نگاه داشته شده بود، می دانند.

 

نویسنده: پروفسور حمید مولانا

 

(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)