سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

سرباز عقل

مطالبی درباره فلسفه و جامعه شناسی | غرب شناسی | شرق شناسی | اسلام و ایران | رسانه و تکنولوژی | سیر مطالعاتی

مشخصات بلاگ
سرباز عقل

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»
«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم»
خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند. (قرآن کریم. سوره مبارکه رعد آیه 11)

علم و تکنولوژی و توسعه

تکنیک و تاریخ 2

 

تکنولوژی، یا صورتی از تکنیک، در قدیم هم بوده است و در دوره اسلامی و در اواخر قرون وسطای مسیحی نه فقط صنعت جنگی پیشرفت کرده بود بلکه نشانه های ظهور نوعی تکنوسیانس را هم می توان در کاروبار کتاب خوانان آن زمان ها دید. کتاب نام گل سرخ اثر امبرتو اکو را بخوانید تا ببینید که در دیرها کسانی در جست و جوی چه کتاب ها بوده اند و برای چه مقصد و مقصودی دنبال کتاب ها می گشته اند و آنها را می خوانده اند. مع هذا کسی جامعه اسلامی یا قرون وسطای اروپا را با صنایعشان نمی شناسد.

  • سرباز عقل

سیر تفکر معاصر

غرب زدگی

تجدد دینی: پایان کار تجدد سید جمال الدین اسدآبادی5

 

در میان روحانیون تنها سید محمد طباطبایی شاگرد میرزا ابوالحسن جلوه و احتمالا شیخ هادی نجم آبادی منتقد نظام رسمی ناصرالدین شاه به ماهیت سیاسی مشروطه آگاه بوده اند و از این رو بارها گفته بودند که مشروطه نفوذ روحانیت را خواهد کاست، اما دیگران که به نحوی از سید جمال الدین متاثر گردیده بودند، تصوری صحیح از دموکراسی و مشروطه نداشتند و بیشتر مبارزه با استبدادی که ثروت های ایران را به ممالک خارجی می سپرد و پیشرفتی در کشور ایجاد نمی کرد مد نظر داشتند، رفاه حال مسلمین از محرکات فعالیت های سیاسی اینان بود. این علما می دانستند که هیچ گاه حکومت عدل ایجاد نمی توان کرد از این لحاظ می گفتند:

 

«اکنون که صاحب شریعت (امام زمان) ناپیداست و اجرای شریعت نمی شود و خواه نا خواه «حکام جور» چیره گردیده اند باری بهتر است برای جلوگیری از خودکامگی و ستمگری ایشان قانونی در این میان باشد»

  • سرباز عقل

 

شرق شناسی چیست؟  ملاحضاتی درباره شرق شناسی| اروپا سرزمینی بود که یونانی ها و بعدا رومی ها و دیگران آن را میهن خود نامیدند. آنها آسیا و آفریقا را همسایگان خود می خواندند در حالی که این همسایگان خود را به این اسم نمی خواندند. اروپا در دوران های متوالیِ یونانی مآبی، رومی گری و مسیحیت خود به تعریف خود دست زد در حالی که وجه تسمیه آسیا و آفریقا را دیگران انتخاب کرده بودند و از نظر جغرافیایی و در مفهوم قومی، اخلاقی و فرهنگی و دینی برای این دیگران چیزی محسوب می شدند در حدّ بربر و کافر.

  • سرباز عقل

امریکا شناسی

آزادی و کنترل بیان در امریکا

علم کنترل و فشار در امریکا

قسمت دوم

 

امروز کمتر کسی از هویت منابع و اشخاصی که در پشت پرده برای روزنامه ها و رسانه های زنجیره ای امریکا کار می کنند، اطلاع دارد. اینترنت می تواند سن، ملیت، مذهب، ایدئولوژی، نوع، جنس، اعتبار و به طور کلی هویت، نیت و انگیزه اصلی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را تا حد زیادی پنهان نگاه دارد. پروپاگاندیست های دولتی، سیاسی و اقتصادی نیز در ایالات متحده امریکا می کوشند در لوای روابط عمومی، مطالب و اهداف خود را از سوی روزنامه نگاران و در میان مقاله ها و مصاحبه های تنظیم شده به عنوان اطلاعات و نظریه های مشروع، به مردم ارائه دهند.

  • سرباز عقل

علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت

قسمت هشتم

حقّ «قدرت» یا قدرتِ «حقّ»؟ مسأله اینست

 

پس نحوه مهندسیِ «حقوق و حدود» با محوریت «قدرت» و چگونگی توزیع آن در جامعه، تنها مبنای تعریف «علم سیاست» محسوب می شود. اما حقیقت این است که بنیان «علم سیاست» از یک سو به تعریف «حق» و از سوی دیگر به تعریف «قدرت» باز می گردد. و پرسش ریشه ای آن است که به لحاظ منطقی، کدام بایسته است؟ آیا «حقّ»، «قدرت» را تنظیم، مدیریت و مهندسی کند و یا «قدرت»، باید تکلیف «حق» را معلوم کند؟

  • سرباز عقل

مبانی هنر در شرق و غرب

سینما: هنر تکنولوژیک

قسمت سوم

 

سینما اکنون عمومی ترین هنرهاست، و فیلم های سینمایی چه آنها که از طریق تلویزیون نمایش داده می شود، چه آنها که در سال سینما به تماشایشان می نشینند، اصول تفکر جدید را در سطح افکار عمومی چونان «ارزش» نمایش می دهند. در واقع اکنون سینما بزرگترین مظاهر هنری انسان تکنولوژیک به شمار می رود.

 

تاثیر تلویزیون و سینما به جهت سهل و ساده بودن آنها، حتی برای جوامعی که سطح سواد خواندن و نوشتن در آن بسیار نازل است، عمیق و جدی است. این دو رسانه ساعت ها از زندگی روزمره آدمی را به خود اختصاص می دهند، در واقع سینما به مثابه یک وسیله ای فراتر از اسباب ارتباط جمعی، زندگی آدمیان را در نوردیده، و تمامی اجزاء و عناصر فرهنگی و حیاتی او را مورد تاخت و تاز قرار داده، و سبب ویرانی و نابودی فرهنگ های سنتی شده، و ارزش های غربی را از طریق آن بر جوامع سنتی تحمیل کرده است.

 

از اینجا هنر تکنولوژیک مجالی برای تفکر معنوی فراهم نمی کند. حتی آنچه که به نام سینمای بومی در میان اقوام و طوایف جهان تعبیر می شود، فرهنگ ها و روایت ها و داستان های تاریخی و اجتماعی سنتی را در حکم ماده تابع صورتِ نوعیِ فرهنگ غرب می کند.

  • سرباز عقل

نیچه

دجّال: نقد مسیحیت در اندیشه های نیچه 3

 

خوب است هر بار که عهد جدید (انجیل) را می خوانیم، دستکشی بر دست کنیم. آخر نزدیکی با این همه ناپاکی ما را به چنین کاری وا می دارد. ما «نخستین مسیحیان» دیگر با کسانی چون یهودیان لهستانی آمد و شد نخواهیم کرد، البته نه به این دلیل که تنها برای مقابله با آنان به ایرادی نیاز است... و هر دو بوی خوشی نمی دهند.

 

بیهوده در عهد جدید (انجیل) به جستجوی حتی یک مورد جالب توجه گشته ام، زیرا هیچ امری در آن آزادانه، مهربانانه، با گشاده رویی و صادقانه نیست. بشریت در اینجا حتی نخستین گام را برنداشته است و از غرایز پاک هم نشانی نیست... تنها می توان غرایزی بد را در عهد جدید (انجیل) یافت و حتی جسارت کافی برای دستیابی به این غرایز بد نیز وجود ندارد.

  • سرباز عقل

علم و تکنولوژی و توسعه

تکنیک و تاریخ 1

 

مسلما برای همه جهان و مخصوصا برای کشورهای در حال توسعه این هر دو نوع سخن لازم و مغتنم است. در شرایط کنونی هیچ کس نمی تواند پشت کردن به علم تکنولوژیک را سفارش کند. عیب سخن کسانی که علم و تکنیک جدید را آورده شیطان و شیطانی می دانند این است که می پندارند علم و تکنیک هوس و تفنن است و می توان از آن روی گرداند و عیب بزرگتر اینکه روگرداندن از تکنیک را برای بازگشت به گذشته سفارش می کنند. تغییر تمدن ها به میل و هوس اشخاص نیست و تمدن جدید، هرچه باشد، قائم و متکی به احساسات و رد و قبول اشخاص نیست و این تمدن از علم و تکنولوژی جدید نمی تواند منفک باشد. ما هم هنوز طرح تمدنی را که در آن قدرت تکنولوژی غالب نباشد نمی شناسیم.

  • سرباز عقل

عقلانیت و معنویت

تعریف دینانی از عقلانیت و معنویت

 

من از شما می پرسم که اصلا عقل را با چه باید تعریف کنیم و تعریف کننده عقل کیست؟ هیچ چاره ای در جواب این سوال نداریم، جز اینکه اول بگوییم غیر عقل نمی تواند عقل را تعریف کند. هیچ وقت عقل از ناحیه غیر عقل قابل تعریف نیست.؛ یعنی غیر عقل نمی تواند عقل را تعریف کند. هر کس هم عقل را تعریف کند با لحاظ عقلانی آن را تعریف می کند. تعریف عقل کاری عقلانی است و برای همین هم تعریف عقل فقط با عقل قابل بیان است.

 

معنویت را هم عقل می فهمد؛ یعنی چه؟ من نمی دانم معنویت چگونه می تواند از دایره عقل بیرون باشد یا خلاف عقل باشد؛ یعنی معنویتی داشته باشیم که خلاف عقل باشد (نمی گویم، در چارچوب یکی از تعاریف بگنجد؛ البته ممکن است معنویت در بعضی از این چارچوب ها نگنجد و بالاتر باشد) حداقل می توانم بگویم که معنویت نمی تواند برخلاف عقل باشد. آیا معنویتی که ضد عقل است و با عقل تناقض دارد معنویت است؟ بنده چنین معنویتی نمی شناسم، بنابراین معنویت هم به نوعی باید به عقل نزدیک باشد یا خودِ عقل یا چیزی شبیه عقل باشد، یا دست کم از شئون عقل باشد.

  • سرباز عقل

پروتستانتیزم، پیوریتانیسم و مسیحیت صهیونیستی: پروتستانتیزم، روشنگری و نهانگرائی (میستی سیزم) عبرانی (قسمت اول)

 

«در میان تمامی ادیان، یهودیت دینی دنیوی و دارای تمایلات چپ است. بهشت دنیوی موعود و کلیه تئوری‌های یهودی مطروحه، از این تمایل ناشی می‌شود. «کتاب ایوب» رؤیای تحقق عدالتی است که باید در این دنیا محقق شود. یعنی در آن دنیا نه، بلکه در این دنیا فوراً باید تحقق یابد…! یهودیان خبر از آمدن ملکوت خداوند، قبل از آمدن حضرت عیسی علیه‌السلام را داده‌اند، اما آنها برخلاف مسیحیان نه در آن دنیا که در همین دنیا آن را انتظار می‌کشند. در ادبیات دینی یهود در اوان ظهور مسیحیت، مسیح به عنوان شخصیتی که عدالت را به اجرا درمی‌آورد مورد مدح و ستایش قرار می‌گیرد.. برای کسانی که اهل راستی و درستی هستند دنیای فاقد خوشبختی مفهومی ندارد. این بنیاد و اساس عدالت یهودی و هر عدالت «اجتماعی» است.

 

ایده بهشت دنیایی در ذات خود یهودی است. نه تنها از نظر محتوا بلکه از نقطه‌نظر منبع و سرچشمه نیز چنین است. قالبی یهودی برای تاریخ گذشته و آینده، برای ستمدیدگان تمامی دوران‌ها و بدبختی‌ها که فراخوانی پرقدرت است. این قالب را قدیس آگوستین به مسیحیت و مارکس به سوسیالیزم منتقل کرد. (برتراند راسل، تاریخ فلسفه غرب) تمامی قیام‌ها، اتوپیاها، سوسیالیزم‌ها و دیگر جریانات که خواستار ایجاد بهشت در روی زمین هستند، در بنیان و ماهیت خود دارای آبشخوری توراتی و عهد عتیقی بوده و ریشه‌ای یهودی دارند.»

  • سرباز عقل