ماهیت و تاریخ فلسفه اسلامی | معنی و چیستی عقل| عقل و عاقل و معقول در نظر ابن سینا: در قرآن مجید ملاک برتری انسان نزد خداوند، پرهیزکاری بوده و اساس رفعت و علو مقام او در علم و آگاهی شناخته شده است. علم و آگاهی از آثار و ثمرات عقل است و بدون فعالیت عقل، وصول به علم و آگاهی امکان پذیر نیست.
ابن سینا همه احکام شرع و دستورات دین را معقول دانسته و معتقد است این حقایق معقول در کسوت الفاظ و کلمات پوشیده شده و در حدود فهم و مراتب ادراک اشخاص ارائه گشته است. تردیدی نمی توان داشت که که مراتب فهم اشخاص متفاوت بوده و در برخورد با حقایق دینی هر کسی می تواند فقط به اندازه فهم و میزان ادراک خود از آنها بهره مند گردد. باید توجه داشت که مراتب متفاوت یک حقیقت به وحدت آن حقیقت لطمه وارد نمی سازد و یک حقیقت می تواند تجلیات گوناگون داشته باشد.