کشتار فلسطینیان در سپتامبر سیاه 2

کشتار فلسطینیان در سپتامبر سیاه 2

26 شهریور 1349/ 17 سپتامبر 1970

 

شاه حسین، سپهبد عمر داوود، یکی از ژنرال های فلسطینی الاصل ارتش اردن را به کاخ خود احضار نمود و تشکیل یک حکومت نظامی موقتی به ریاست مشارالیه را با وی در میان گذاشت، تا هرگونه شک و شبهه نسبت به نیات رژیم اردن علیه انقلاب فلسطین را از بین ببرد. در ساعت 6 بامداد روز 16 سپتامبر، رادیو عمان اعلام کرد که یک کابینه نظامی تشکیل شده و ژنرال جاسم المجالی نیز به عنوان رئیس ستاد و فرماندار کل نظامی کشور تعیین شده است. لذا کمیته مرکزی سازمان در همان روز در منطقه جبل الحسین تشکیل جلسه داد و در خلال آن یک شورای جنگی شکل گرفت و همه نیروهای مسلح فلسطینی اعم از چریک و میلیشیا در داخل اردن (در حدود 30 تا 40 هزار نفر) تحت فرماندهی کل یاسر عرفات متحد شدند.

 

در ساعت 4 و 55 دقیقه بامداد روز 17 سپتامبر، ارتش اردن حمله گسترده و همه جانبه خود را به عمان پایتخت اردن و دیگر شهرهای شمالی کشور (مراکز تجمع چریک های فلسطینی) آغاز کرد. ارتش اردن با پشتیبانی سیصد دستگاه تانک و با استفاده از 55 هزار نظامی آموزش دیده تصور می کرد که ظرف چندساعت، چریک های فلسطینی را از پای در می آورد، ولی این نبرد 10 روز به درازا کشید، و ارتش اردن با گلوله باران مراکز فلسطینی از جمله اردوگاه های آوارگان، بی رحمانه مردم بی دفاع را در هم کوبید.

 

در روز 19 سپتامبر، اخباری به اردنی ها رسید مبنی بر این که از تیپ حطین وابسته به ارتش آزادی بخش فلسطین که در سوریه مستقر بوده است، تعداد 30 تا 50 دستگاه تانک از مرز مشترک سوریه و اردن گذشته و به منظور کمک به چریک های فلسطینی وارد خاک اردن شده است. بامداد 20 سپتامبر، ژنرال جاسم المجالی فرمانده نیروهای اردن اعلام کرد که شب پیش یک تیپ زرهی سوری وارد خاک اردن شده و تیپ 40 اردن به مقابله با آن برخاسته است و یک نیروی زرهی دیگر سوری نیز مرکب از 200 دستگاه تانک وارد اردن شده است.

 

در این هنگام شاه حسین مضطرب گردید و سفرای کشورهای آمریکا، فرانسه، شوروی و انگلستان را به کاخ خود احضار کرد و از آنها خواست تا برای حفظ استقلال اردن اقدام کنند. آمریکا با همکاری رژیم صهیونیستی طرحی را تهیه نمود که هدف آن نجات رژیم سلطنتی اردن و جلوگیری از سقوط آن بود. افشای عمدی این طرح به قصد ارعاب طرف های ذی نفع و به ویژه سوریه، موجب شد که بدون مداخله مستقیم نیروی هوایی رژیم صهیونیستی یا تحرک عملی آمریکا، موقعیت نظامی به سود شاه اردن تغییر شکل دهد و نیروی هوایی بسیار محدود اردن در غیاب نیروی هوایی سوریه توانست نیروهای زرهی سوریه را که وارد خاک اردن شده بودند متواری سازد، این تحول به ارتش اردن فرصت دیگری داد تا بدون نگرانی از تهدیدهای خارجی به سرکوبی چریک های فلسطینی در داخل شهرهای اردن و تصفیه نهایی با انقلاب فلسطین در اردن بپردازد. بعد از دفع نیروهای زرهی سوریه که بر اساس برخی اخبار، با از دست دادن 103 دستگاه تانک  و 170 خودرو به داخل سوریه عقب نشینی کردند، نیروهای اردنی بر اوضاع عمومی مسلط شدند و برای یکسره کردن کار نبردهای خیابانی عمان، که در آتش می سوخت و آب و برق اغلب محله های آن قطع شده بود و بولدوزرها در حال کندن قبرهای دسته جمعی برای انبوه جنازه ها بودند، رهسپار شدند.

 

نبردهای سنگین بین ارتش اردن و چریک های فلسطینی تا 25 سپتامبر ادامه داشت، تا اینکه در آن تاریخ هیأت آشتی عرب به ریاست جعفر نومیری رئیس جمهوری وقت سودان که بین قاهره و عمان در رفت و آمد بود، توانست موافقت یاسر عرفات و شاه حسین را با برقراری آتش بس بین طرفین به دست آورد اما علی رغم آن، سربازان اردنی همچنان به شکستن آتش بس مبادرت می ورزیدند. شاه اردن بعد از اطمینان از انجام نقشه های خود در سرکوبی مقاومت فلسطین و در حالی که موضع خود را برای شرکت در اجتماع سران عرب در قاهره به اندازه کافی مستحکم دید، دعوت جمال عبدالناصر را برای حضور در قاهره پذیرفت تا اقدامات خود را توجیه کند.

 

موافقتنامه ای در قاهره به امضای طرفین و هشت کشور عرب شرکت کننده رسید که به موجب آن هیچ یک از طرفین پیروز شناخته نشدند، زیرا چریک های فلسطینی علی رغم انهدام اردوگاه های «وحدت» و «جبل عمان» همچنان بر شهر عمان مسلط بودند و ژنرال های ملک حسین برای نابودی کامل چریک ها همچنان نیازمند چند روز دیگر بودند تا کار مقاومت فلسطین را به نبرد تن به تن و با اسلحه سرد پایان بخشند.

 

از نکات مهم موافقت نامه خروج نیروهای مسلح اردنی و چریک های فلسطینی از عمان، شهر اربد و دیگر شهرهای اردنی، بازگشت به حالت عادی و لغو مقررات حکومت نظامی در اردن بود. متعاقب آن در تاریخ 13 اکتبر 1970، موافقت نامه مفصل تری پیرامون روابط اردن با فلسطین ها به امضای ملک حسین و یاسر عرفات رسید که به موجب آن اردن تحت فشار افکار عمومی جهان و بر اثرا انزوای شدیدی که خود را بدان کشانده بود، موافقت کرد که با تمام امکانات خود از مبارزات مردم فلسطین حمایت کند و انقلاب فلسطین را به عنوان نماینده ملت فلسطین بداند و چریک های مسلح فلسطین با قبول اصل تمرکز در پایگاه هایی در غرب اردن از آزادی عمل و رفت و آمد در مناطق مزبور برخوردار باشند.

 

بنابراین جنگ های خونین ارتش اردن با چریک های فلسطینی که در فاصله بین 17 سپتامبر تا 6 اکتبر 1970 منجر به کشته شدن هزاران مسلح و غیر نظامی فلسطینی و اردنی و زخمی شدن ده ها هزار نفر شده بود، در ابتدای امر نتوانست به حضور مسلحانه فلسطینی ها در اردن خاتمه دهد، ولی جریان حوادث نشان داد که آنچه را به سرعت و طی چند روز موفق به انجام آن نشدند می توانند به تدریج و با توجه به تجربه هایی که از نبرد با فلسطینی ها کسب کرده اند عملی سازند.

 

سرباز عقل