فیلسوفان مسلمان به «حقوق» و تعریف بنیاد «حق بشر» در علوم اجتماعی چه نگاهی دارند؟
حقوق ذاتی و فطری بشر را نمی توانید به لحاظ فلسفی به درستی تصویر کنید مگر آنکه آن را «الاهی» تفسیر کنید. «حقوق ذاتی لائیک» برای بشر، اثبات شدنی نیست، نمی توانند برهان بیاورند و عاقبت جایی متوقف یا مردد می شوند، چنانچه شده اند.
علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت
قسمت ششم
تعلیق «حکمت نظری»، منشاء تخریب «حکمت عملی»
از سوی مبلغان کم سواد «علوم سیاسی مدرن» در کشورهای آسیایی و شرقی ادعا می شود که بحث های پیچیده ای در حوزه علوم سیاسی در جریان است که از سوی «دین داران» مغفول مانده و یا مثلا با ادله فلسفی، اثبات شده است که «حقوق بشر» و «دموکراسی» و «آزادی» با مبانی لائیک و غیر الهی، آخرین راه حل جهانی است. حال آنکه چنین چیزی، امروز حتی در متروپُل و سرزمین مادری ارباب هم طرفدار جدی ندارد.
علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت
قسمت پنجم
دموکراسی چُرتکه ای؛ «منافع» به جای «برهان»
« ریچارد رورتی» به ایران هم آمد تا از «لیبرال دموکراسی» دفاع کند. اما وقتی در تهران، پایه های فلسفیِ «دموکراسی» او به چالش کشیده شد، با تعجب پرسیده بود:
« چرا درباره دموکراسی، پرسش های فلسفی می پرسید؟ اصولا نیست که برای اثبات دموکراسی و یا در نقد آن، «برهان عقلی» بیاوریم و بلکه نمی توانیم بیاوریم. تنها راه، آن است که صرفا چرتکه انداخته، به منافع نگریسته و سپس تصمیم بگیریم که «ممکن ترین نظام سیاسی» یا بهترین «نظام سیاسیِ بد»، مثلا «لیبرال دموکراسی» است و همین کافی است!!»
این دقیقا سخنی بود که «ریچارد رورتی» با افتخار به زبان آورد و به عنوان یکی از آخرین نظریه پردازان لیبرال دموکراسی صریحا گفت ما برای دموکراسی و لیبرال دموکراسی، نیازی به هیچ استدلال فلسفی نداریم.
علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت
قسمت چهارم
تزلزل بنیادهای علوم انسانی، پس از «هیوم» و «کانت»
به همین سیاق، بنیان های فلسفی «اخلاق» نیز متزلزل شد، چه رسد به بنیان های فلسفی مکاتب اقتصادی که با قاطعیت بیشتری انکار شده است؛ زیرا آنگاه که باب حکمت نظری، مسدود و یا رابطه آن با حکمت عملی، گسسته شد، دیگر امکان استدلال و برهان «له و علیه» هیچ گزاره مبنایی و پایه ای وجود ندارد.
علوم اجتماعی و رودربایستی با عقلانیت
قسمت سوم
تفکیک «باید» از «هست»، قطع ریشه «حقوق بشر»
جدایی «باید» از «هست» بدین معنی است که شما در حوزه علوم سیاسی، اقتصاد و حقوق بشر، دیگر نه می توانید استدلال فلسفی کنید، نه استدلال «هستی شناختی» و نه «انسان شناختی»، هیچ یک دیگر امکان نخواهد داشت؛ زیرا یک مانع معرفت شناختی غیر قابل عبور میان «هست» و «باید» تعبیه شد که این، حمله ای بسیار خطرناک به بنیاد های فلسفی «سیاست، حقوق و اخلاق» بود. شاید کمتر کسی ابتدا متوجه ضربه بزرگی شد که از ناحیه «اپیستمولوژی» «کانت»، به «حقوق و اخلاق» وارد گشته بود، اما اصولا همه شقوق هر حکمت عملی و هر نوع نظام سازی، عملا فاقد مبنای نظری و صرفا مبتنی بر ادعا شد.
مطالب مرتبط:
تعریف «قدرت و مشروعیت» مسبوق به تعریف «حق»
تبیین «حقوق» بدون تبیین «آدم و عالم» محال است
بقیه متن در «ادامه مطلب»
(کپی برداری از «اسرافیل» فقط با ذکر منبع مجاز است)
