میزان آگاهی غرب از تعارض بنیادین فرهنگی اش با شرق و اسلام با میزان اگاهی مسلمانان از غرب برابری نمی کند. به همین علت بوده که در طی دویست سال گذشته، مسلمانان مداوم در مقابل غرب امتیاز داده و کوتاه آمده اند و با اما و اگر و شاید روزگار گذرانده و از خواسته هایشان عقب نشینی کرده اند، چون آنها با این دیدگاه و امید وارد میدان شده اند که غرب را رام کنند زیرا، از میزان تعارض خود با دنیای غرب بی خبر بودند. به همان سان که نمی دانستند این تعارض بنیادین است و صوری نیست.
اسرافیل: داوری// شرق و غرب